THẦN HỌC VỀ TRUYỀN THÔNG
THẦN HỌC VỀ TRUYỀN THÔNG
Tác giả: William F. Fore (A Theology of Communication)
Chuyển ngữ: Lm. Phêrô Nguyễn Văn Dũng, OFM.
William F. Fore nhận bằng Cử nhân Thần học từ Trường Thần học Yale và bằng Tiến sĩ từ Đại học Columbia. Là một mục sư của Giáo hội Giám lý Thống nhất, ông từng là Giám đốc Giáo dục Trực quan cho Hội Truyền giáo Giám lý Thống nhất, sau đó là Giám đốc điều hành của Ủy ban Truyền thông của Hội đồng các Giáo hội Quốc gia tại Thành phố New York. Từ năm 1989 đến năm 1995, ông là Giảng viên thỉnh giảng về Truyền thông và Nghiên cứu Văn hóa tại Trường Thần học Yale. Các ấn phẩm của ông bao gồm Hình ảnh và Tác động (Friendship Press 1970), Truyền hình và Tôn giáo: Việc định hình Đạo đức, Giá trị và Văn hóa (Augsburg 1987, hiện được tái bản bởi SBS Press, 409 Prospect St., New Haven, CT 06511) và Những người tạo ra huyền thoại: Văn hóa Phúc âm và Phương tiện truyền thông (Friendship Press 1990).
Bài viết này trích trong Chương ba với tựa đề “Truyền hình và Tôn giáo: Việc định hình Đạo đức, Giá trị và Văn hóa”, trang 38 – 54.
TÓM TẮT
Thần học là gì?
Truyền thông là gì?
Truyền thông và Sự hiện hữu
Quan điểm của người theo Kitô giáo về truyền thông
Bản chất và nội dung của truyền thông theo Kitô giáo
Kitô giáo như là truyền thông
Mặc khải như là truyền thông
Giáo hội như là truyền thông
Sự bóp méo truyền thông
TÓM TẮT
Thần học là một tuyên bố cố gắng tạo ra ý nghĩa cho cuộc sống của chúng ta. Bài luận này nhằm mục đích cung cấp một quan điểm để hiểu được cách thức hoạt động của truyền thông. Nó cố gắng nói về truyền thông là gì, trong bối cảnh thế giới là gì.
Thần học là gì?
Thần học là một tuyên bố với mục đích tạo ra ý nghĩa cho cuộc sống của chúng ta. Tất nhiên, có những quan điểm tinh vi hơn về thần học. Và có nhiều loại thần học khác nhau: lịch sử, hệ thống, thực hành, thần học da đen, thần học giải phóng -- trên thực tế, một "thần học về" hầu như mọi phong trào và chủ đề đòi hỏi tư duy chín chắn và một ý nghĩa nghiêm túc.
Nhưng tất cả các thần học đều có ít nhất một điểm chung: chúng là những nỗ lực giải quyết một cách trung thực và rõ ràng về bản chất của mọi thứ, để giúp mọi người hiểu được cuộc sống là gì.
Thật không may, thần học đã trở nên quá chuyên biệt trong 50 năm qua đến nỗi nó gần như tự xác định cho mình là nó không tồn tại, không quan trọng. Chỉ vài thế kỷ trước, thần học được coi là "nữ hoàng của các khoa học", một ngành kiến thức gắn kết tất cả các ngành kiến thức khác lại với nhau và mọi người đều hết sức coi trọng. Ngày nay nó hiếm khi nói đến toàn bộ thế giới khoa học và gần như không tồn tại trong tầm nhìn của người thường. Bản thân các nhà thần học dường như cũng đang biến mất. Không chỉ các hệ thống đồ sộ của Thomas Aquinas không còn được sản xuất nữa mà trong hơn ba thập kỷ, chúng ta chưa thấy một thần học hệ thống nào có tầm cỡ của Gustav Aulen, Karl Barth hay Paul Tillich.
Avery Dulles cáo buộc rằng thần học thế kỷ 20 phần lớn là phản ứng chống lại những ảnh hưởng ăn mòn của văn hóa in ấn đối với đức tin của Giáo hội. Chủ nghĩa tân chính thống của Barth tìm cách thoát khỏi tính vô nhân cách tách rời của phương tiện in ấn bằng cách hồi sinh truyền thông trực tiếp mặt đối mặt như trong thời Tân Ước. Nhưng phong trào đó về cơ bản là phản động. Nó tìm cách hoạt động trong một hệ thống truyền thông -- chủ nghĩa truyền khẩu nguyên thủy -- không còn tồn tại nữa. Dulles đúng khi nhấn mạnh rằng Giáo hội “không thể tự giam mình trong một khu ổ chuột văn hóa vào thời điểm mà toàn thể nhân loại đang bước vào thời đại điện tử.” (1).
Chương này không có ý cung cấp theo bất kỳ nghĩa nào một thần học hệ thống thực sự. Nó nhằm mục đích cung cấp một quan điểm để hiểu được cách thức hoạt động của truyền thông. Nó cố gắng nói về "truyền thông là gì", trong bối cảnh mục đích của "thế giới là gì". Nó bác bỏ một số thế giới quan và cùng với đó là một số cách sử dụng và suy nghĩ về truyền thông. Nó đề xuất một thế giới quan -- một quan điểm thần học -- mà tôi tin là phù hợp với Kitô giáo chân chính theo Kinh thánh và lịch sử, và nếu được người đọc chấp nhận, sẽ dẫn đến một số hàm ý về cách sử dụng và suy nghĩ về truyền thông.
Truyền thông là gì?
Từ điển cho chúng ta biết rằng truyền thông là: thứ nhất, hành động truyền đạt; thứ hai, sự kiện hoặc thông tin được truyền đạt; thứ ba, thông tin được viết, cuộc trò chuyện hoặc bài nói chuyện; thứ tư, khả năng tiếp cận giữa người với người hoặc giữa các địa điểm; hoặc thứ năm, sự trao đổi suy nghĩ hoặc ý kiến. (2)
Vấn đề với tất cả những định nghĩa này là chúng đặt truyền thông vào vai trò của bên thứ ba, như thể đó là điều gì đó xảy ra giữa hai người hoặc hai thứ. Không có định nghĩa nào nhấn mạnh đủ về truyền thông như một mối quan hệ liên quan đến con người và sự vật, một mối quan hệ mà tất cả chúng ta đều là một phần không thể thiếu. Cố gắng hiểu truyền thông mà không có những mối quan hệ này giống như cố gắng hiểu một con người thông qua việc khám nghiệm tử thi -- cuộc sống đã mất đi.
Tôi thấy định nghĩa sau hữu ích hơn: truyền thông là quá trình trong đó các mối quan hệ được thiết lập, duy trì, sửa đổi hoặc chấm dứt thông qua việc tăng hoặc giảm ý nghĩa. Điều này cho phép chúng ta xem xét quá trình truyền thông theo cách bao gồm "những liên quan" và cách họ luôn bị ảnh hưởng như những đối tượng trở thành chủ thể, vừa ảnh hưởng vừa bị ảnh hưởng, cũng như những thay đổi về ý nghĩa và trong các thông điệp trở nên đầy đủ hoặc trống rỗng ý nghĩa khi quá trình và những người có liên quan đến nó liên tục thay đổi.
Một vấn đề khác là truyền thông là một phần không thể thiếu đối với những gì chúng ta hiểu là "con người", và thậm chí đối với những gì chúng ta hiểu là "sự tồn tại", đến nỗi thật dễ dàng để sử dụng thuật ngữ này một cách phổ quát để bao gồm hầu như mọi thứ, và do đó làm cho thuật ngữ này trở nên vô nghĩa. Người ta đã đưa ra lập luận rằng truyền thông là giáo dục, (3). rằng đó là Giáo hội, (4). rằng đó là sự nhập thể, (5). rằng đó là Kitô giáo. (6) Mặc dù mỗi kết nối trong số này đều chứa những hiểu biết hữu ích, và theo một nghĩa nào đó, truyền thông là một thành phần của mọi thứ, đôi khi phải sử dụng một định nghĩa tùy ý và hạn chế hơn nếu muốn từ này có giá trị thực tế.
Chúng ta cần khám phá cả hai khía cạnh của truyền thông -- vai trò của nó như một phần của mọi thứ, của mọi sự tồn tại, và cả cách thức hoạt động của nó trong cuộc sống hàng ngày. Thách thức ở thời điểm này giống như cố gắng hiểu nước. Nước là yếu tố thiết yếu đối với mọi sinh vật và chúng ta cần hiểu điều đó. Nhưng chúng ta cũng cần một lý thuyết về thủy động lực học, lý thuyết này cho chúng ta biết nước hoạt động như thế nào. Chúng ta cần cả hai.
Do đó, trước tiên chúng ta sẽ xem xét cách truyền thông là thiết yếu đối với sự tồn tại (các khía cạnh bản thể của nó); thứ hai, cách truyền thông hoạt động trong xã hội (các khía cạnh đạo đức của nó); và cuối cùng, cách truyền thông hoạt động giữa những người theo Kitô giáo thực hành ngày nay (các khía cạnh xưng tội, mục vụ của nó).
Truyền thông và Sự hiện hữu
Hầu hết các nhà thần học ngày nay đã từ bỏ những nỗ lực nghiêm túc nhằm phát triển các lập luận về sự hiện hữu của Chúa. Thay vào đó, họ có một điểm khởi đầu hiện sinh, đồng ý với Kierkegaard rằng sự tồn tại đi trước bản chất, rằng con người quyết định trong hành động tồn tại. Chúng ta không còn có thể bắt đầu bằng một lý thuyết về thực tại hay một lý thuyết về Chúa, mà chỉ có thể bắt đầu từ vị trí của chúng ta là con người giữa muôn vàn những lệ thuộc của cuộc sống con người.
Chúng ta khám phá ra rằng, khi được thu gọn đến mức cơ bản nhất có thể, chỉ tồn tại ba thứ: vật chất, năng lượng và các mối quan hệ. Và những mối quan hệ này, dù giữa các nguyên tử và phân tử, ong và hoa, hay con người và Chúa, đều được tạo ra, duy trì và thay đổi bởi một số loại truyền thông. Một cách diễn đạt khác là mọi thứ đều liên quan đến một thứ gì đó, nếu không thì nó không tồn tại và truyền thông hiện hữu trong mọi mối quan hệ.
Không có gì nằm ngoài kinh nghiệm của chúng ta. Ngay cả điều mà chúng ta gọi là siêu việt cũng được hiểu là "điều tồn tại theo đúng nghĩa của nó vượt ra ngoài các phạm trù suy nghĩ và giải thích của chúng ta, nhưng không nhất thiết là điều hoàn toàn nằm ngoài mọi phương thức trải nghiệm của chúng ta". (7) Một hàm ý của sự nhấn mạnh vào kinh nghiệm này là các kiểu suy nghĩ diễn dịch, giả định và dự báo không còn kiểm soát được nữa, mà được thay thế bằng các kiểu suy nghĩ quy nạp, phối hợp, tương tự và đối thoại.
Điều đáng kể là gần đây có sự tương ứng ngày càng tăng giữa thần học Kitô giáo về quá trình và các lý thuyết về truyền thông. Thần học quá trình cho rằng những thứ tồn tại được tạo thành từ một loạt hoặc một quá trình các dịp hoặc trải nghiệm riêng biệt, mỗi dịp đều kết nối với dịp tiếp theo và mỗi dịp đều ảnh hưởng đến dịp tiếp theo. Không có gì là độc lập và không liên quan. Mọi trải nghiệm đều liên quan đến những trải nghiệm trước đó. Mọi thứ -- nguyên tử, động vật, con người, tự nhiên và vũ trụ -- đều có mối liên hệ với nhau. Và truyền thông là quá trình cơ bản mà các mối quan hệ này xảy ra. Truyền thông là một yếu tố cơ bản của sự tồn tại, thiết yếu cho bản chất của sự tồn tại.
Trong thần học quá trình, quá khứ là tổng thể những gì ảnh hưởng đến hiện tại, và tương lai là tổng thể những gì sẽ bị hiện tại ảnh hưởng. Mỗi khoảnh khắc hiện tại chỉ là sự nhập thể có chọn lọc của toàn bộ vũ trụ quá khứ. Những lựa chọn và hành động cá nhân của chúng ta, được điều kiện hóa bởi quá khứ, sẽ tạo nên sự khác biệt trong tương lai. Và cơ chế kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai chính là truyền thông. Chúng ta tạo ra tương lai của mình bằng cách truyền đạt các quyết định của mình. Vì truyền thông thành công phụ thuộc vào việc giảm bớt sự không chắc chắn, nên các lựa chọn truyền thông của chúng ta phải được tự do để tạo ra những mối quan hệ mới và hoàn toàn chưa từng có. Đây chính là ý nghĩa của việc tạo ra trật tự từ hỗn loạn.
Cộng đồng là nơi diễn ra sự tồn tại của con người chúng ta. Cộng đồng được thiết lập và duy trì bằng các mối quan hệ được tạo ra bởi truyền thông của chúng ta. Chúng ta thiết lập tính cá nhân tương đối của mình trong cộng đồng này. Chúng ta càng tham gia vào cộng đồng, chúng ta càng trở thành những cá nhân thực sự, và chúng ta càng trở thành những cá nhân, chúng ta càng tham gia phong phú hơn vào cộng đồng. (8) Cộng đồng, sự hoàn thành của truyền thông hiệu quả giữa con người, rất cần thiết để chúng ta trở thành con người.
Ngôn ngữ là cần thiết cho con người trong cộng đồng. Ngôn ngữ định hình hình ảnh và do đó ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận thực tế và các phương thức nhận thức của chúng ta. Whitehead viết rằng "trí tuệ của loài người và ngôn ngữ của loài người tạo ra lẫn nhau". (9) Walter Ong tiến thêm một bước nữa khi cho rằng ngôn ngữ và phương tiện truyền thông do các công nghệ truyền thông tạo ra không chỉ đơn thuần là những công cụ bên ngoài con người, để con người sử dụng, mà trên thực tế là phần mở rộng và bộ chuyển đổi của con người. (10)
Nhà lý thuyết truyền thông Harold Innis cũng có quan điểm tương tự, ông lập luận rằng các công nghệ truyền thông tạo ra các phương tiện truyền thông làm sai lệch nhận thức của cá nhân về thực tại và các hình thức công nghệ truyền thông khác nhau tạo ra các hình thức tổ chức xã hội khác nhau về kiến thức. (11) Innis, Marshall McLuhan và Edmund Carpenter đều cho rằng các phương tiện truyền thông khác nhau tạo ra những thay đổi lớn trong văn hóa loài người, theo những hướng sau:
1. Phương tiện truyền thông là phần mở rộng của bộ máy cảm giác của con người.
2. Phương tiện truyền thông làm thay đổi sự cân bằng cảm giác bên trong giữa mắt, tai và các cơ quan khác.
3. Các hình thức phương tiện truyền thông nổi trội ảnh hưởng đến sở thích thẩm mỹ và mọi hình thức cấu trúc xã hội, chính trị và kinh tế. (12) Sự tự do vốn cần thiết trong cả lý thuyết truyền thông và thần học Kitô rất phù hợp với giai đoạn văn hóa này, trong đó chủ nghĩa đa nguyên về ý thức hệ thách thức các hình thức giáo điều Kitô cũ và một sự diễn giải lại triệt để các văn bản Kinh thánh và truyền thống Kitô là cần thiết để công bằng với học bổng gần đây. Chúa không phải là tuyệt đối, toàn năng, hoàn toàn khác biệt; Chúa là sự đáp trả. Tình yêu của Chúa không phải là kiểm soát; nó là sự thuyết phục. Chúa Kitô là lực lượng chuyển đổi sáng tạo thế giới, nhưng sự chuyển đổi này phụ thuộc vào thực tế của các quyết định của các cá nhân truyền thông trong sự tự do của họ. Khái niệm về sự kết nối của mọi thứ tạo nên sự hiểu biết rõ ràng hơn về tầm quan trọng của sự nhạy cảm về sinh thái trong cả thế giới tự nhiên và trong lý thuyết kinh tế, nơi có sự chiết khấu có hệ thống đối với tương lai để biện minh cho việc tiêu dùng quá mức ở hiện tại. Một sự kết nối tương ứng xuất hiện trong lý thuyết truyền thông, đã chuyển từ mô hình cơ học về thông tin/máy phát/tín hiệu/máy thu/khán giả (Shannon-Weaver, l948), sang các mô hình ban đầu bổ sung các mối quan hệ thứ cấp như nhóm, khu phố và các cấu trúc xã hội (Riley vào năm l958), sau đó là các mối quan hệ nội tại như hình ảnh bản thân, khả năng, lựa chọn phương tiện truyền thông, v.v. (Gerhard Maletzke, Hamburg l963), cho đến ngày nay, toàn bộ hệ sinh thái được công nhận là một phần của sự kết hợp phức tạp của trải nghiệm truyền thông. Các mô hình truyền thông hiện bao gồm một quá trình không bao giờ kết thúc, bao gồm tất cả, mở rộng ngược thời gian để tính đến lịch sử cá nhân và tập thể của chúng ta và tiến về phía trước theo thời gian để tính đến tương lai, liên quan đến những bản ngã khác, gia đình, cộng đồng, xã hội và cuối cùng là toàn bộ sáng tạo. (13)
Tóm lại, truyền thông theo nghĩa phổ quát nhất phải được hiểu là một thành phần cơ bản của quá trình tồn tại. Nhưng chúng ta cũng cần xem xét từ góc độ Kitô giáo vai trò của truyền thông như một quá trình được sử dụng và bị lạm dụng trong kinh nghiệm của chúng ta với tư cách là những con người xã hội và chính trị.
Quan điểm của người theo Kitô giáo về truyền thông
Vì truyền thông là trung tâm để duy trì bất kỳ nền văn hóa nào, nên truyền thông đại chúng là điều cần thiết để duy trì nền văn hóa công nghệ cao của chúng ta. Truyền thông đại chúng là một phần không thể thiếu của sản xuất đại chúng và tiêu dùng đại chúng. Đó là chất xúc tác của truyền thông xã hội. Nó hoạt động như hệ thần kinh của cơ thể xã hội và chính trị, tập hợp các cảm giác, phản ứng, mệnh lệnh, lệnh trừng phạt và đàn áp cần thiết để một lượng lớn người có thể sống cùng nhau trong cộng đồng. Nhưng các phương tiện truyền thông đại chúng không chỉ là phương tiện truyền tải thông điệp. Chúng còn trao quyền, hợp pháp hóa các hệ thống và cung cấp các cách nhìn nhận thế giới. Chúng cung cấp bối cảnh để học thông tin, hình thành thái độ và đưa ra quyết định.
Những người theo Kitô giáo sống trong nền văn hóa của chúng ta thấy mình trái ngược với các giả định và giá trị trong đó. Nhưng các phương tiện truyền thông đại chúng lại phản ánh và khuếch đại những giả định và giá trị này. Đài phát thanh, truyền hình, báo chí, tạp chí và các phương tiện truyền thông khác tìm kiếm và phát hiện ra những giá trị và giả định dường như được chấp nhận trong nền văn hóa. Điều này được thực hiện mà không cần quan tâm đến bất kỳ cân nhắc về đạo đức hay tôn giáo nào, vì các phương tiện truyền thông là một phần của Kỹ thuật chỉ quan tâm đến những gì hiệu quả. Sau đó, các phương tiện truyền thông chiếu lại những giá trị và giả định "vô giá trị" này cho công dân của mình, đồng thời khuếch đại chúng trong quá trình này. Các phản hồi dưới dạng mua hàng, xếp hạng, nghiên cứu khán giả, v.v., sau đó được trả lại một lần nữa, cho biết sự chấp nhận hoặc từ chối, và các phương tiện truyền thông một lần nữa gửi lại và khuếch đại những giá trị và giả định được phát hiện có sự chấp nhận đặc biệt mạnh mẽ.
Quá trình này là một quá trình cộng hưởng. Cũng giống như một ống đàn organ hoặc một dây đàn bị gảy sẽ rung động ở một tần số cụ thể và khuếch đại nó một cách tự nhiên, các phương tiện truyền thông đại chúng cũng phản ứng với những giá trị và giả định được các thành viên của một nền văn hóa cụ thể chấp nhận dễ dàng và sau đó khuếch đại chúng. Câu hỏi liệu truyền hình tạo ra các giá trị và thái độ hay chỉ phản ánh chúng là một sự chuyển hướng nghiêm ngặt, vì các phương tiện truyền thông, tất nhiên, làm cả hai. Chúng phản ánh các giá trị trong nền văn hóa và chúng hợp pháp hóa, lưu hành và khuếch đại chúng, và do đó, trên thực tế, "tạo ra" chúng như những giá trị mạnh mẽ, thông qua quá trình cộng hưởng. Bằng cách chọn chỉ lặp lại và khuếch đại một số giá trị, thái độ và thế giới quan có thể có, và không lặp lại hoặc khuếch đại những giá trị khác, các phương tiện truyền thông trở thành một quá trình mạnh mẽ giúp tạo ra, duy trì và thay đổi văn hóa của chúng ta, trong khi những người trở nên chuyên gia trong việc phát hiện và khuếch đại những thông điệp này không cảm thấy có trách nhiệm về mặt đạo đức đối với những gì được cộng hưởng, mà chỉ cảm thấy rằng nó được thực hiện tốt.
Do đó, một quan điểm không theo Kitô giáo về cuộc sống chiếm ưu thế trong các phương tiện truyền thông đại chúng, cũng như trong toàn xã hội. Như Martin Marty đã chỉ ra, ý kiến “thích hợp” luôn chiếm ưu thế và quan điểm của người theo Kitô giáoluôn là quan điểm "không thích hợp". Những người theo Kitô giáo có trách nhiệm lên tiếng và hành động theo niềm tin của mình và phản đối những quan điểm mà họ tin là sai lầm. Nhưng vì chúng ta sống trong một xã hội đa nguyên, nên những người theo Kitô giáo không được đòi hỏi cũng không mong đợi rằng quan điểm của riêng họ phải thắng thế, mà chỉ khăng khăng rằng nó phải được lắng nghe và coi trọng, với niềm tin rằng nó sẽ tìm thấy những người ủng hộ, với các mức độ thành công khác nhau, như nó đã có trong suốt hai thiên niên kỷ qua. Đây là lời kêu gọi hãy trung thành, chứ không phải là chiến thắng.
Có một số giáo lý của Kitô giáo, bắt nguồn từ lời chứng của Kinh thánh, truyền thống của Kitô giáo và sự phản ánh của những người theo Kitô giáo ngày nay, có liên quan trực tiếp đến vai trò của truyền thông trong xã hội. Chúng là: sáng tạo và quản lý; tội lỗi và sự cứu chuộc; sự mới mẻ của cuộc sống; tin mừng và sự công bố; và chứng ngôn của người theo Kitô giáo.
1. Rằng Chúa là Đấng sáng tạo ra "mọi thứ hữu hình và vô hình" là một giáo lý trung tâm của Kitô giáo. Điều này có nghĩa là tất cả mọi thứ đều có mối liên hệ với nhau, rằng trật tự vĩnh cửu của vạn vật được tiết lộ trong trật tự lịch sử, và rằng chúng ta, con người không phải là đấng sáng tạo mà đúng hơn là gắn bó với nhau như một phần của sự sáng tạo cùng với tất cả các phần khác của sự sáng tạo, trong sự tương hỗ. Sáng tạo bao gồm các kỹ thuật truyền thông xã hội -- điện thoại, đài phát thanh, truyền hình, phim ảnh, ấn phẩm, v.v. Nếu không có những công nghệ này, loài người sẽ không thể sống trong các cấu trúc xã hội phức tạp mà chúng ta đang tận hưởng.
Vì tất cả các yếu tố của truyền thông xã hội trước hết là do Chúa tạo ra, chứ không phải do chúng ta tạo ra, nên chúng phải được coi là được những người sử dụng chúng giữ gìn. Quản lý là hệ quả cần thiết của sự sáng tạo. Các phương tiện truyền thông đại chúng là những lực lượng đặc biệt mạnh mẽ trong xã hội, và tầm quan trọng của việc thực hiện quản lý trong việc sử dụng chúng vì mục đích tốt tăng lên theo quy mô sức mạnh của chúng. Ghi chép trong Kinh thánh và truyền thống của Kitô giáo đều nói rõ rằng con người được Đấng sáng tạo của họ mong đợi sử dụng những điều tốt đẹp của trái đất để hoàn thành ý muốn của Chúa: xây dựng một cộng đồng công bằng, hòa bình và yêu thương. Các phương tiện truyền thông xã hội có tiềm năng to lớn để hỗ trợ mục tiêu này, và việc sử dụng các kỹ thuật này chỉ để tự tôn vinh và lợi nhuận hoàn toàn bị loại trừ theo sự hiểu biết của Kitô giáovề sự sáng tạo và quản lý.
2. Những người theo Kitô giáo hiểu tội lỗi là sự lạm dụng các món quà của Chúa. Tội lỗi là lấy thứ gì đó là món quà của Chúa -- đồ vật, tiền bạc, quyền lực, uy tín -- và đối xử với nó như thể đó là Chúa. Tội lỗi không phải là thứ mà mọi người bị đẩy vào vì các sự kiện, mà là kết quả của sự lựa chọn, một sự lựa chọn không sống theo kỳ vọng của Chúa đối với tiềm năng đầy đủ của tất cả con người, mà đúng hơn là thúc đẩy bản thân mình bằng cách hy sinh người khác. Con người liên tục lạm dụng quyền lực đối với sự sáng tạo mà Chúa đã ban cho họ. Thay vì sử dụng những món quà độc đáo của mình để mang lại sự hòa hợp trong mọi sự sáng tạo và mối quan hệ liên kết của nó, họ lạm dụng quyền lực cho mục đích ích kỷ. Các phương tiện truyền thông đã trở thành một nguồn sức mạnh và tiềm năng chính trong thời đại công nghệ. Bởi vì con người phụ thuộc vào chúng để có thông tin về thế giới của họ, nên các phương tiện truyền thông đã trở thành chìa khóa cho nhiều hình thức quyền lực khác: kinh tế, xã hội và chính trị. Và chính xác là do sự tập trung quyền lực dữ dội của chúng, nên chúng chắc chắn trở thành một nơi tập trung chính của tội lỗi. Biểu hiện chính của tội lỗi trong các phương tiện truyền thông đại chúng là chúng đối xử với con người như những đối tượng để thao túng và biến họ thành người tiêu dùng các phương tiện truyền thông chứ không phải là người tham gia thông qua các phương tiện truyền thông. Trong lịch sử, Kitô giáo đã hiểu rằng một vai trò chính của chính phủ là điều chỉnh việc lạm dụng quyền lực. Một nhiệm vụ cơ bản của chính phủ là bảo vệ những người yếu thế và không có khả năng tự vệ khỏi những kẻ mạnh và kẻ săn mồi. Chỉ thông qua quyền lực của toàn bộ nhà nước, hành động thay mặt cho công dân của mình, bằng cách thiết lập giới hạn đối với việc thực hiện quyền lực không bị cản trở của kẻ mạnh bằng cách hy sinh kẻ yếu, thì xã hội mới có thể duy trì văn minh và cộng đồng mới có thể vẫn còn nguyên vẹn. Do đó, những người theo Kitô giáo nhận ra sự cần thiết phải quản lý của chính phủ đối với những khía cạnh của truyền thông cho phép nó trở thành độc quyền của một số ít người bằng cách hy sinh nhiều người.
3. Tín lý của người theo Kitô giáo coi trọng khái niệm rằng Chúa làm mới mọi thứ, rằng sự mới lạ và sáng tạo là những yếu tố thiết yếu trong thế giới của Chúa. Do đó, những người theo Kitô giáo phản đối mọi nỗ lực hạn chế truyền thông để hạn chế sự lựa chọn của con người. Những ý tưởng mới, giá trị mới, sự hiểu biết mới là điều cần thiết cho sự phát triển và tiềm năng của con người. Bất kỳ chính sách hoặc quy định nào hạn chế cơ hội để con người khám phá ra những ý nghĩa mới đều không thể chấp nhận được về mặt thần học.
Bản thân việc kiểm duyệt truyền thông là một tội lỗi, vì nó cho phép một cá nhân hoặc một nhóm thống trị việc tiếp nhận thông tin của tất cả những người khác. Niềm tin của người theo Kitô giáo nhấn mạnh vào việc luôn cởi mở với sự mới lạ và phản đối những nỗ lực ngăn cản sự mới lạ đến với thế giới. Nó cũng phản đối luồng truyền thông theo chiều dọc, một chiều. Nó luôn cởi mở, không chỉ với sự mới lạ mà còn với những điều chưa được hiểu đầy đủ, vì Chúa làm việc theo những cách bí ẩn và không bao giờ có thể nắm bắt, dự đoán hoặc kiểm soát được hoàn toàn.
4. Những người theo Kitô giáo làm chứng cho sự thật về tin mừng rằng Chúa Kitô đến để giải thoát chúng ta, tức là giải thoát con người khỏi tội lỗi cá nhân, khỏi sự ràng buộc của tập thể và khỏi mọi loại áp bức -- về mặt tinh thần, trí tuệ, xã hội, thể chất, kinh tế, chính trị. Tin mừng là dành cho mọi người, bất kể vị trí hay địa vị trong cuộc sống. Nhưng vì tin mừng là tin tức về sự giải phóng, nên nó có thiên hướng nhất định đối với những người cần được giải phóng nhất -- người nghèo, người yếu, người không có khả năng tự vệ. Đối với những người theo Kitô giáo, do đó, vai trò chính của truyền thông là hỗ trợ quá trình giải phóng.
Tin mừng đòi hỏi truyền thông trong cộng đồng phải tính đến tất cả mọi người và toàn bộ con người, và phải đối xử với họ như con trai và con gái của Chúa. Truyền thông theo cách khác, coi con người như vật thể, thực chất là đang áp bức họ. Do đó, những người theo Kitô giáocó vai trò ủng hộ, để loan báo tin mừng và nỗ lực thực hiện lời hứa của tin mừng trong các phương tiện truyền thông của thời đại chúng ta.
5. Cuối cùng, học thuyết của người theo Kitô giáo thách thức sự giả dối. Kitô giáo không "thiên vị". Nó thiên về những gì mà nó coi là có thật và đúng. Thực tế là chúng ta sống trong một xã hội đa nguyên có nghĩa là với tư cách là những người theo Kitô giáo, chúng ta phải làm chứng cho chân lý theo cách chúng ta nhận thức trong khi đồng thời cởi mở để lắng nghe chân lý theo cách mà người khác nhận thức.
Các phương tiện truyền thông xã hội không chỉ truyền đạt "thông điệp". Chúng còn thiết lập một cách nhìn nhận mọi thứ. Theo nghĩa này, chúng đặt ra chương trình nghị sự về những gì trong xã hội sẽ được thảo luận và những gì sẽ bị bỏ qua. Do đó, những người theo Kitô giáo có trách nhiệm thách thức quan điểm của phương tiện truyền thông về thế giới nếu họ tin rằng quan điểm đó là sai lầm. Những người theo Kitô giáoủng hộ khái niệm chính trị về chủ nghĩa đa nguyên, bởi vì đó là một môi trường mà tất cả mọi người đều có thể được lắng nghe. Họ có trách nhiệm đưa ra quan điểm của riêng mình và cố gắng tác động đến thế giới quan của các phương tiện truyền thông, đồng thời từ chối mọi cám dỗ về mặt chính trị để áp đặt quan điểm của mình lên người khác.
Bản chất và nội dung của truyền thông theo Kitô giáo
Truyền thông trong cuộc sống hàng ngày ít mang tính vũ trụ hơn nhiều so với quá trình được mô tả ở đầu chương này và mang tính cá nhân hơn nhiều so với quan điểm về truyền thông xã hội vừa được thảo luận. Những gì chúng ta đang đề cập ở đây là sự tương tác giữa những người theo Kitô giáo bình thường trong cuộc sống hàng ngày. Nó bao gồm những thứ như lời chứng, lời chứng, truyền giáo và kể về cách người ta nhận thức thế giới, đức tin và Chúa.
Trong bối cảnh này, truyền thông là việc chia sẻ một thứ gì đó đã trải qua, thông qua các mối quan hệ được hiểu chung. Giảm xuống mức tối thiểu, loại truyền thông này có thể được hình dung như một quá trình bao gồm nguồn-mã hóa-tín hiệu-giải mã-điểm đến. Nhưng trên thực tế, truyền thông cá nhân là một quá trình không bao giờ kết thúc, kết nối "cái tôi" với những người khác trong các vòng phản hồi liên tục phát triển trong một lĩnh vực phức tạp của các mối quan hệ trong văn hóa, không gian và thời gian.
Mỗi thế hệ mới có nhiệm vụ tiếp nhận công nghệ mới của thời đại mình và khám phá lại các chân lý tôn giáo, đồng thời làm cho chúng có ý nghĩa trong bối cảnh những thay đổi về văn hóa. Đây luôn là một nhiệm vụ tôn giáo. Mỗi tình huống văn hóa mới, được định hình bởi các phương tiện truyền thông của thời đại, đều đặt lại câu hỏi: Làm người có nghĩa là gì?
Câu trả lời cho câu hỏi này đang bị thay đổi hoàn toàn bởi các phương tiện truyền thông mới. Ví dụ, chúng ta có xu hướng nghĩ đến hai phương thức truyền thông cơ bản -- truyền thông trực tiếp và phương tiện truyền thông đại chúng. Nhưng giữa hai cực này nằm toàn bộ các tổ hợp quy trình truyền thông mới đòi hỏi chúng ta phải xác định lại cộng đồng là gì và do đó, con người là gì. Để minh họa: nếu tôi dành 30 phút mỗi ngày "với" người dẫn chương trình tin tức trên mạng truyền hình của mình và tôi không dành thời gian nào cho người dân sống ở căn hộ bên cạnh, thì ai là hàng xóm của tôi? "Với" có nghĩa là gì? "Hàng xóm" có nghĩa là gì? Và nếu nhiều người xem một nhà truyền giáo trên TV mỗi ngày và thường xuyên thảo luận về kinh nghiệm của họ với nhau, thì đây có phải là Giáo hội không? "Giáo hội" là gì? "Cộng đồng" là gì?
Dưới đây là một số tiên đề trung gian để xem xét. Chúng không phải là những nguyên tắc thần học cơ bản, cũng không phải là những đề xuất cụ thể cho hành động, mà nằm giữa nguyên tắc và thực hành -- chúng là những tiên đề trung gian. Mục đích là nêu ra các tiên đề và sau đó xem xét ý nghĩa của chúng đối với cuộc sống của người theo Kitô giáo. Các tiên đề trung gian này được nhóm xung quanh bốn khía cạnh của cuộc sống theo Kitô giáo: Kitô giáonhư là truyền thông; sự mặc khải như là truyền thông; Giáo hội như là truyền thông; và sự bóp méo truyền thông.
Kitô giáo như là truyền thông
Có thể hiểu Kitô giáo là một tôn giáo của truyền thông. Johannes Heinrichs (15) và Avery Dulles (16) cùng nhiều người khác đã đề xuất điều này. Một lý do khiến quan điểm về Chúa theo thuyết ba ngôi của Thiên Chúa giáo trở nên quan trọng là vì lần đầu tiên trong lịch sử, một quan điểm đối thoại -- tức là truyền thông -- về thần linh đã được đưa ra; Chúa vừa ở trước chúng ta, vừa ở với chúng ta và vừa ở trong chúng ta. Học thuyết về sự nhập thể đại diện cho hành động truyền thông, tự hiến của Chúa đối với sự sáng tạo. Học thuyết về sự cứu chuộc diễn ra thông qua một quá trình truyền thông cho phép chúng ta duy trì và nâng cao ý thức về bản sắc, nhận thức về bản thân mình, thông qua tương tác và đóng góp cho toàn xã hội. Và tình yêu, thông điệp cốt yếu của Kitô giáo, chỉ có thể được thể hiện bằng "lời rao giảng đáng tin cậy bằng lời nói và việc làm, một mặt, và bằng cam kết thực tế (tức là đức tin) từ phía người nhận". (17)
Truyền thông tôn giáo giữa con người có thể là "Kitô hữu vô danh", tức là có thể xảy ra ngay cả khi không nhắc đến tên Chúa Giêsu Kitô, vì truyền thông về những gì thực sự là tối thượng không chỉ giới hạn trong Kitô giáo. Tuy nhiên, toàn bộ nội dung của đức tin Thiên Chúa giáo "không gì khác ngoài sự phát triển của chính nguyên tắc đối thoại" và "mối quan hệ với Chúa không chỉ đơn thuần là truyền thông. Đúng hơn, đó là thứ khiến truyền thông trở nên khả thi". (18) Nếu chúng ta lấy phân tích của Heinrich làm điểm khởi đầu và đồng thời chấp nhận yêu cầu rằng thần học phải luôn luôn tính đến các ý nghĩa có trong kinh nghiệm chung của con người, thì đối với những người theo Kitô giáo, mục đích của truyền thông là giúp mọi người diễn giải sự tồn tại của họ theo ánh sáng của những gì Chúa đã làm cho họ như đã thể hiện trong Chúa Giêsu Kitô.
Điều này có nghĩa là mục đích của truyền thông theo Kitô giáo không phải là hỏi: "Làm thế nào chúng ta có thể truyền đạt phúc âm theo cách mà người khác sẽ chấp nhận?" Đây là câu hỏi sai, câu hỏi về quan hệ công chúng, câu hỏi thao túng, câu hỏi mà Giáo hội điện tử đặt ra. Thay vào đó, nhiệm vụ của chúng ta là trình bày phúc âm trước mọi người theo cách mà mọi người thấy rõ ràng đến mức có thể chấp nhận hoặc từ chối -- nhưng luôn vì những lý do chính đáng. Như Tillich chỉ ra, thà rằng mọi người từ chối phúc âm vì những lý do chính đáng còn hơn là chấp nhận vì những lý do sai trái. (19)
Tất nhiên, không bao giờ có thể biết chắc chắn đâu là những lý do "đúng" và "sai" đối với người khác, cũng giống như chúng ta không thể biết hoàn toàn suy nghĩ sâu kín của người khác. Do đó, khi tạo ra một chiến lược để truyền đạt đức tin của mình, chúng ta chỉ có thể hành động trong đức tin, không bao giờ trong sự chắc chắn. Nhưng mục tiêu của chúng ta luôn phải là trình bày Phúc âm theo những cách rõ ràng và hiển nhiên đến mức người nhận sẽ có trải nghiệm "Aha!", để tin mừng có ý nghĩa hoàn toàn đối với thế giới nội tâm của họ, để người nhận sẽ nói, trên thực tế, "Tôi đã biết điều đó!"
Mặc khải như là truyền thông
Đức tin Thiên Chúa giáo được truyền đạt một cách xác thực như thế nào? Khải huyền, hay kiến thức về Chúa, diễn ra như thế nào? H. Richard Niebuhr hữu ích khi phân biệt giữa hai cách mà chúng ta biết: lịch sử bên ngoài và lịch sử bên trong của chúng t a. (20)
Lịch sử bên ngoài là tập hợp các trải nghiệm có sẵn cho mọi người: đó là các sự kiện, ý tưởng, hành động, thí nghiệm có thể được sao chép. Các sự kiện bên ngoài là phi cá nhân. Trong truyền thống Thiên Chúa giáo, chúng bao gồm những điều như "Chúa Giêsu lịch sử" và Biển Chết Cuộn.
Lịch sử bên trong là một câu chuyện cá nhân về thời gian "của chúng ta". Mặc dù nó cũng đề cập đến các sự kiện có thể được cộng đồng xác minh, nhưng nó không khách quan theo nghĩa của một thí nghiệm vật lý hoặc chữ tượng hình được viết trên tường của một ngôi mộ Ai Cập. Thời gian liên quan là thời gian của chúng ta. Lịch sử là lịch sử của chúng ta. Trải nghiệm hiện diện trong ký ức của chúng ta. Trong truyền thống Thiên Chúa giáo, điều này sẽ bao gồm những điều như kiến thức của chúng ta về Martin Luther King hoặc Tổng giám mục Tutu, hoặc kinh nghiệm của chúng ta với một Giáo hội bảo vệ hoặc một cuộc diễu hành vì hòa bình.
Nhiệm vụ của những người truyền đạt Thiên Chúa giáo là tiết lộ lịch sử bên trong của chúng ta và lịch sử bên trong của cộng đồng chúng ta theo cách giúp các cá nhân tự hỏi cuộc sống có ý nghĩa gì đối với họ, cộng đồng của họ và ký ức bên trong của họ. Nội dung truyền thông Thiên Chúa giáo không phải là một loạt các mệnh đề logic, hoặc biểu đồ tường với các ô vuông được kết nối "giải thích" kế hoạch của Chúa, hoặc các văn bản từ Kinh thánh được ghi nhớ, hoặc tín điều, hoặc các tuyên bố thần học. Nội dung truyền thông Thiên Chúa giáo về bản chất là những gì Chúa đã làm trong cuộc sống của các cá nhân, bao gồm cả tôi. Có nhiều điểm tiếp xúc tiềm năng -- lịch sử, thiên nhiên, kinh nghiệm nhóm, câu chuyện của cá nhân, Kinh thánh. Nội dung có thể là logic hoặc được biểu đồ hóa hoặc liên quan đến các đoạn Kinh thánh hoặc thần học -- hoặc có thể không. Điều quan trọng là nội dung giải thích lịch sử bên trong của người truyền đạt và dẫn đến việc người nhận có được góc nhìn về bản chất của thực tại tối thượng, tức là cách mọi thứ diễn ra.
Về mặt truyền thông, điều quan trọng cần lưu ý là bản thân những từ ngữ, nội dung hoặc sự vật không phải là sự mặc khải, mà là các mối quan hệ có ý nghĩa được truyền đạt. Điều này có nghĩa là truyền thông Thiên Chúa giáo đích thực có thể xảy ra, không chỉ trong các mối quan hệ trực tiếp, mà còn trong các mối quan hệ xa hơn nhiều, bao gồm cả những mối quan hệ được cung cấp trong và thông qua phương tiện truyền thông đại chúng -- với điều kiện là các mối quan hệ có ý nghĩa được truyền đạt.
Mặt khác, cả lý thuyết truyền thông và lẽ thường tình đều cho chúng ta biết rằng khó khăn trong truyền thông thành công tăng lên theo khoảng cách quan hệ mà người ta nhận thức được. Lưu ý rằng khoảng cách vật lý thực sự không phải là điều quan trọng, mà là khoảng cách quan hệ được nhận thức. Người ta có thể "rất" gần vợ mình qua điện thoại cách xa 3000 dặm, hoặc "rất" xa tổng thống chỉ đi ngang qua cách đó 20 feet trong một đoàn xe hộ tống di chuyển nhanh. Khoảng cách quan hệ lớn trong truyền thông thông qua phương tiện truyền thông đại chúng khiến cho việc làm chứng của Thiên Chúa giáo trở nên khó khăn, phức tạp và có vấn đề. Điều tương tự cũng đúng đối với bất kỳ truyền thông nào ở xa về không gian hoặc thời gian: khoảng cách được nhận thức giữa những người truyền thông càng lớn thì việc truyền đạt ý nghĩa càng trở nên khó khăn. Điều này đúng đơn giản vì nguồn xác thực ("câu chuyện của tôi") ít có sẵn hơn, ít hiện diện hơn, ít dễ tiếp cận hơn đối với người nhận thức.
Ví dụ, nhân vật xuất hiện trên TV không thực sự hiện diện; chương trình được ghi lại không phải là thời gian "thực"; và tôi không thể ảnh hưởng đến một chương trình truyền hình mà tôi đang xem theo bất kỳ cách nào thực sự. Chính sự kết hợp giữa tính xa xôi của công nghệ phương tiện truyền thông đại chúng và tính xa xôi của không gian và thời gian khiến cho việc truyền thông Thiên Chúa giáo qua truyền hình trở nên khó khăn, mặc dù không phải là hoàn toàn không thể.
Tuy nhiên, phương tiện truyền thông đại chúng về mặt kỹ thuật là lý tưởng cho nhiệm vụ giúp chuẩn bị mọi người để nghe và tiếp nhận phúc âm. Phương tiện truyền thông đại chúng có thể cung cấp giáo dục về đức tin và những câu chuyện về những người và cộng đồng hành động theo niềm tin tôn giáo của họ. Nó có thể xem xét các vấn đề và làm sáng tỏ các chủ đề có thể giúp các cá nhân hiểu rõ hơn về bản thân, đưa họ đến gần hơn với thực tế và khuyến khích họ đặt ra những câu hỏi đúng về ý nghĩa của cuộc sống và ý nghĩa của cuộc đời họ, cũng như tìm hiểu những gì mà người Thiên Chúa giáo nói và cách họ hành động liên quan đến sự tham gia của họ với phúc âm.
Để trở nên mặc khải, truyền thông phải diễn ra trong cộng đồng. Truyền thông không thể được xác thực trừ khi nó được khẳng định trong và thông qua cuộc sống của những người trong cộng đồng. Vì lý do này, sự tan rã và sắp xếp lại cộng đồng ở Hoa Kỳ ngày nay đặt ra một thách thức lớn đối với truyền thông Thiên Chúa giáo hiệu quả. Robert Bellah, trong Habits of the Heart, (21) đã ghi chép lại sự phân mảnh của cộng đồng này. Ông chỉ ra rằng vào thời tiền Thuộc địa, nền độc lập của cá nhân và sự hợp tác xã hội song hành với nhau, nhưng truyền thống này phát triển từ hai mô hình không tương thích về mối quan hệ giữa cá nhân với xã hội. Mô hình giao ước hứa hẹn sự chăm sóc và quan tâm đến người khác để đổi lấy sự chăm sóc và quan tâm của Chúa. Mô hình hợp đồng chỉ kết nối mọi người với nhau để tối đa hóa lợi ích của họ. Trong hai thế kỷ qua, sự hoàn thiện của cá nhân đã dần dần xói mòn ý thức cộng đồng cho đến ngày nay, cá nhân có xu hướng là điểm tham chiếu cho tất cả các giá trị. Loại tự do thế tục này làm suy yếu cam kết của con người vì nó coi mọi thứ như một thứ hàng hóa có thể bỏ đi -- hôn nhân, bạn bè, công việc, Giáo hội, tôn giáo, Chúa -- vì mọi thứ chỉ có giá trị khi chúng có ích cho cá nhân.
Phân tích này nhấn mạnh tính cấp thiết của việc xác định lại và xây dựng lại cộng đồng. Theo quan điểm của một người Thiên Chúa giáo, chỉ thông qua sự trỗi dậy trở lại của cộng đồng, cá nhân mới có thể kết nối lại với Chúa, Đấng được biểu hiện trong quá trình tham gia và bản chất của Ngài là sự liên quan, toàn vẹn và hài hòa. Với kỷ nguyên công nghệ mới với sự phát triển nhanh chóng của các phương tiện truyền thông đại chúng, các hình thức cộng đồng mới sẽ phải được phát minh, xác định và xây dựng có tính đến những phương tiện này. Chỉ khi chúng ta thành công trong việc duy trì và tái tạo cộng đồng, chúng ta mới có thể đáp ứng được nhu cầu của nhân loại mới.
Giáo hội như là truyền thông
Tất cả các sáng tạo đều có khả năng là trung gian của sự tiết lộ thiêng liêng, nhưng giáo hội là cộng đồng có tiềm năng truyền thông về Chúa lớn nhất. Theo Avery Dulles, "Giáo hội tồn tại để đưa con người vào sự hiệp thông với Chúa và do đó mở ra cho họ sự truyền thông với nhau". (22) Nhiệm vụ này được gọi khác nhau là "sứ mệnh", "truyền giáo" hoặc "giáo dục".
Vì sự hiểu biết về Chúa là một trải nghiệm liên tục tái diễn và đổi mới, nên sự khác biệt giữa việc tiếp cận những người không theo Kitô giáovới việc nuôi dưỡng những người theo Kitô giáoluôn không chính xác và khó nắm bắt. Trên thực tế, chúng ta phải bác bỏ toàn bộ ý tưởng cho rằng giáo hội giải quyết vấn đề thiêng liêng trong khi các yếu tố thế tục của văn hóa chỉ giải quyết vấn đề không thiêng liêng. Giáo hội và văn hóa gắn liền với nhau. "Bản chất của văn hóa là tôn giáo và hình thức của tôn giáo là văn hóa". (23)
Mặt khác, bất cứ nơi nào có sự hiểu biết và tham gia vào sự mặc khải của Chúa, thì ở đó có giáo hội. Điều này có nghĩa là cộng đồng giáo hội và sự truyền thông của nó tồn tại ở những nơi mà xã hội thường không coi là giáo hội. Và những gì tự gọi mình là giáo hội thường không thực hiện vai trò của giáo hội, cụ thể là trở thành một kênh truyền thông thuần túy nhất có thể về Chúa.
Tình huống này dẫn giáo hội vào một nghịch lý: làm thế nào để trở thành kênh truyền thông hiệu quả và "thuần túy" nhất mà không rơi vào sự tha hóa mà "hiệu quả" có thể mang lại và tội kiêu ngạo trong sự thuần khiết gây ra. Tất cả những gì giáo hội có thể làm là cố gắng trung thành nhất có thể trong những nỗ lực truyền thông không hoàn hảo của mình, và sau đó tự đặt mình vào sự phán xét giống như sự phán xét mà nó dùng để phán xét phần còn lại của xã hội.
Mặc dù giáo hội ngày nay kém hoàn hảo đáng kể, nhưng nó vẫn thường đặt ra những câu hỏi đúng đắn; nó đứng về một phía và đại diện cho một thách thức đáng kể đối với các cấu trúc quyền lực hiện có. Thông qua nó, các biểu tượng và hình ảnh Kinh thánh và tôn giáo mạnh mẽ khác có thể trở nên rõ ràng. Ví dụ, Selma, Giáo hội bảo vệ và các Giáo hội ở Nam Phi, Nam Mỹ và Philippines đều mang ý nghĩa mạnh mẽ là biểu tượng của sự giải phóng trong những năm gần đây. Trên hết, giáo hội vẫn là một trong số ít những nơi trong xã hội mà mọi người vẫn gặp nhau thường xuyên trong các mối quan hệ trực tiếp.
Nhưng bất kể mức độ trung thành của giáo hội như thế nào, thì sự truyền thông về Chúa vẫn tiếp diễn. Nó xảy ra bất cứ nơi nào và bất cứ khi nào mọi người kể về những gì Chúa đã làm trong cuộc sống của họ - ngay cả khi không nhắc đến từ Chúa. Jurgen Habermas thường sử dụng thuật ngữ "truyền thông không ràng buộc" để chỉ loại truyền thông toàn diện nhất có thể, vượt qua mọi sở thích, giá trị và cách giải thích khác. (24) Sự truyền thông không ràng buộc này làm cho chủ nghĩa đa nguyên về ý thức hệ trở nên khả thi và trên thực tế là cần thiết, đồng thời chống lại các nỗ lực áp đặt sự phù hợp về ý thức hệ. Nhưng nó không phải là phản tôn giáo. Johannes Heinrichs chỉ ra rằng, ngay cả khi tên của Chúa Giê-su Kitô không bao giờ được nhắc đến, thì chân lý cơ bản vẫn có thể đang trong quá trình truyền thông. (25) Ý tưởng tương tự được Paul Tillich gọi là "giáo hội tiềm ẩn", (26) bởi Schillebeeckx là "Giáo hội ẩn danh của Chúa" (27) và bởi Gregory Baum là "Giáo hội ngoài Giáo hội". (28) Dù thuật ngữ là gì, điều quan trọng đối với người theo Kitô giáolà xác định và tôn vinh những khoảnh khắc truyền thông tôn giáo xảy ra bên ngoài giáo hội và trong văn hóa thế tục.
Sự bóp méo truyền thông
Nếu đúng là truyền thông của con người có khả năng trở thành công cụ cho cả điều tốt và xấu, cho cả sự hòa giải và bóc lột, thì điều này càng đúng hơn trong trường hợp mở rộng truyền thông của con người trong các phương tiện truyền thông đại chúng.
Các phương tiện truyền thông đại chúng không phải là công cụ trung lập, cũng giống như ô tô và máy giặt không phải là trung lập. Mỗi phương tiện không chỉ là một kỹ thuật truyền tải. Đó là sự tổng hợp của công nghệ kết hợp với tổ chức kinh tế, xã hội và chính trị. Do đó, mỗi phương tiện đều ảnh hưởng đến quá trình truyền thông theo một cách độc đáo, hoàn toàn không liên quan đến cách một người truyền thông cụ thể "sử dụng" nó. Trên thực tế, hoàn toàn chính xác khi nói rằng người dùng bị phương tiện sử dụng cùng lúc mà người dùng sử dụng phương tiện đó.
Mọi thứ mà tín lý Kitô giáo dạy về tội nguyên tổ và bản chất của loài người đều có thể áp dụng cho truyền thông, và đặc biệt là đối với các hình thức truyền thông đại chúng mạnh mẽ hơn. Về phương diện này, việc sử dụng các phương tiện truyền thông đại chúng không khác gì việc sử dụng bất kỳ hình thức quyền lực nào khác và xu hướng muốn có quyền lực và những bài học khác về con người đạo đức hoạt động trong xã hội vô đạo đức chưa bao giờ phù hợp hơn. (29)
Một số nhà thần học đã mô tả những cách mà truyền thông của Kitô giáo có thể bị bóp méo. (30). Năm tình huống đặc biệt phá hoại truyền thông hiệu quả trong cộng đồng Kitô giáo:
1. Khi lòng trung thành với Giáo hội thay thế cho lòng trung thành với Chúa. Điều này xảy ra khi người ta tin vào Giáo hội vì nguồn gốc (Giáo hội) thay thế cho thông điệp (Chúa). Những sự bóp méo lớn nhất kiểu này xảy ra khi Giáo hội cố gắng truyền đạt rằng họ là người sở hữu chân lý bất khả xâm phạm.
2. Khi Kinh thánh thay thế Chúa như một đối tượng của lòng trung thành và đức tin tối thượng, tức là khi thẩm quyền của Kinh thánh thay thế cho thẩm quyền của Chúa.
3. Khi Kitô học thay thế cho thần học, tức là tình yêu của Chúa Kitô thay cho tình yêu của Chúa.
4. Khi Giáo hội tách rời khỏi truyền thống của chính mình, hoặc khi truyền thống đó được coi là một cái gì đó khách quan và cuối cùng từ quá khứ, chứ không phải là ký ức sống động mà cộng đồng đức tin tích cực tham gia và thêm vào đó những câu chuyện cuộc đời của chính họ.
5. Khi Kinh thánh được ngụ ngôn hóa để đáp ứng mong muốn của mọi người về các giải pháp đơn giản với cái giá phải trả là sự trung thành với thực tế, hoặc khi Kinh thánh được hiểu quá theo nghĩa đen đến mức những nỗ lực hiểu Kinh thánh mới được coi là phản bội truyền thông ban đầu.
Tillich chỉ ra bốn "quỷ dữ" có khả năng lớn bóp méo truyền thông của Kitô giáo. Mỗi quỷ dữ là một giá trị đặc biệt mạnh mẽ trong văn hóa của chúng ta, khi được đưa đến cực điểm, nó có xu hướng phá hủy các giá trị của con người trong truyền thông. Chúng là: lý trí hóa, có xu hướng hướng tới trí tuệ vô sinh và cướp đi bản sắc và sức sống của cuộc sống; chủ nghĩa duy mỹ, cắt đứt truyền thông thực sự bằng cách duy trì khoảng cách thẩm mỹ để thống trị, thay vì hỗ trợ, những người khác; chủ nghĩa tư bản, có xu hướng phi nhân cách hóa con người bằng cách đáp ứng nhu cầu khoái lạc của họ để hỗ trợ sản xuất và tiêu dùng bất kể tiện ích của con người; và chủ nghĩa dân tộc, có xu hướng biến những thứ quốc gia thành thánh thiêng và khi làm như vậy, biến chúng thành những thần tượng. (31)
Khi kết thúc khuôn khổ thần học này để xem xét truyền thông, điều quan trọng là phải nhắc nhở bản thân rằng không có cách nào để loại bỏ hoàn toàn tất cả những trở ngại cho sự thành công trong truyền thông Kitô giáo. Luôn có sự bóp méo ở dạng này hay dạng khác. Điều quan trọng là những người truyền thông nhận ra những nguy cơ và sự bóp méo tiềm ẩn, và họ không khuất phục trước sự cám dỗ sử dụng sai truyền thông với vỏ bọc là truyền thông "hiệu quả hơn".
CÁC TRÍCH DẪN:
1. Avery Dulles, "The Church and the Media," Catholic Mind, 69/1256 (October 1971): 6-16.
2. Websters New International Dictionary (Springfield: Merriam, 1963), p. 460.
3. Philip H. Phenix, Intelligible Religion (New York: Harper, 1954).
4. Dulles, "The Church and the Media."
5. Knud Jorgensen, "God's Incarnation: the Centre of Communication," Media Development 27 (1981): 27-30.
6. Johannes Heinrichs, "Theory of Practical Communication: A Christian Approach," Media Development 27 (1981): 3-9.
7. Dorothy M. Emmet, The Nature of Metaphysical Thinking (London: Macmillan, 1953), p. 66.
8. John Cobb and David Griffin, Process Theology (Philadelphia: Westminster, 1976), p. 82.
9. Alfred N. Whitehead, Modes of Thought (New York: Macmillan, 1938), p. 57.
10. Walter J. Ong, Orality and Literacy: The Technologizing of the Word (New York: Methuen, 1982).
11. Harold Innis, The Bias of Communication (Toronto: University of Toronto Press, 1964).
12. Edmund Carpenter and Marshall McLuhan, Explorations in Communication (Bos- ton: Beacon, 1960).
13. Melvin de Fleur, Theories of Mass Communication (New York: David McKay, 1975).
14. Martin Marty, The Improper Opinion: Mass Media and the Christian Faith (Philadelphia: Westminster, 1967).
15. Heinrichs, "Theory of Practical Communication,"
16. Dulles, "The Church and the Media."
17. Heinrichs, "Theory of Practical Communication," p. 7.
18. Ibid.
19. Paul Tillich, Theology of Culture (New York: Oxford University Press), chap. 15.
20. H. Richard Niebuhr, The Meaning of Revelation (New York: Macmillan, 1952), cf. especially pp. 43-90.
21. Robert N. Bellah, et al., Habits of the Heart (Berkeley: University of California Press, 1985).
22. Dulles, "The Church and the Media," p. 6.
23. Paul Tillich, The Interpretation of History (New York: Scribner, 1936), p. 236.
24. See Heinfichs, "Theory of Practical Communication," p. 7.
25. Ibid., p. 8.
26. Tillich, Interpretation of History, p. 48.
27. E. Schillebeeckx, "The Church and Mankind," Concilium I (Glen Rock, N.J.: Paulist, 1965), p. 88.
28. Gregory Baum, "Toward a New Catholic Theism," The Ecumenicist 8 (May-June 1970), p. 54.
29. Cf. Reinhold Niebuhr, An Interpretation of Christian Ethics (New York: Harper, 1935), and The Nature and Destiny of Man, vol. I (New York: Scribner, 1941).
30. Paul Tillich, The Protestant Era (Chicago: University of Chicago Press, 1948), pp. 200 ff.; H. Richard Niebuhr, The Meaning of Revelation (New York: Macmillan, 1952), pp. 90 ff., and The Purpose of the Church and Its Ministry (New York: Harper, 1956), pp. 42-75: Hendrik Kraemer, The Communication of the Christian Faith (Philadelphia: Westminster, 1956); Phenix, Intelligible Religion; Heinrichs, "Theory of Practical Communication," p. 8; and Dulles, "The Church and the Media."
31. Tillich, The Protestant Era, pp. 115-122.
