RAO GIẢNG TIN MỪNG CỦA CHÚA GIÊSU DƯỚI GÓC NHÌN LÝ THUYẾT TRUYỀN THÔNG CỦA LASSWELL

RAO GIẢNG TIN MỪNG CỦA CHÚA GIÊSU DƯỚI GÓC NHÌN LÝ THUYẾT TRUYỀN THÔNG CỦA LASSWELL

Lm. Phêrô Nguyễn Văn Dũng, OFM

Mở bài: Bài viết phân tích cách thức Chúa Giêsu rao giảng Tin Mừng dưới góc nhìn lý thuyết truyền thông của Lasswell, qua đó, làm sáng tỏ hiệu quả của việc sử dụng các phương tiện truyền thông trong công cuộc loan báo Tin Mừng cứu độ.

1. Lý Thuyết Truyền Thông của Lasswell và Rao Giảng của Chúa Giêsu

Harold Lasswell, một nhà khoa học chính trị người Mỹ, đã đề xuất một mô hình truyền thông nổi tiếng, thường được gọi là mô hình truyền thông Lasswell. Mô hình này cho rằng, để hiểu rõ một quá trình truyền thông, cần phải trả lời được 5 câu hỏi: Ai (Who) truyền tải thông điệp gì (What) cho ai (Whom) thông qua kênh nào (Channel) và đạt hiệu quả gì (Effect).

Trong bối cảnh rao giảng Tin Mừng của Chúa Giêsu, chúng ta có thể thấy rõ ràng:

• Ai (Who): Chúa chính là nguồn phát đi thông điệp.

• Thông điệp gì (What): Tin Mừng Nước Trời, tình yêu thương và ơn cứu độ của Thiên Chúa.

• Đối tượng tiếp nhận (Whom): Dân chúng, bao gồm cả những người thuộc nhiều tầng lớp, tôn giáo khác nhau.

• Kênh truyền tải (Channel): Đức Giêsu đã rất linh hoạt trong việc sử dụng nhiều kênh khác nhau, nổi bật là lời nói (bao gồm cả dụ ngôn) và cử chỉ.

• Hiệu quả (Effect): Tin Mừng của Chúa đã chạm đến trái tim, biến đổi cuộc đời của rất nhiều người và tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ cho đến ngày nay.

2. Lời Nói và Dụ Ngôn - Phương Tiện Chạm Đến Trái Tim

Lời nói - phương tiện truyền thông cơ bản - đã được Chúa Giêsu sử dụng một cách bậc thầy. Thay vì thuyết giảng một cách khô khan, giáo điều, Ngài khéo léo lồng ghép những câu chuyện và dụ ngôn để diễn đạt những giáo lý sâu xa một cách sinh động, gần gũi và dễ hiểu.

Ví dụ, dụ ngôn Người Cha Nhân Hậu (Lc 15,11-32) đã chạm đến trái tim của biết bao thế hệ bằng hình ảnh người cha hết lòng yêu thương và tha thứ cho đứa con hoang đàng. Thông qua câu chuyện này, Đức Giêsu giúp người nghe cảm nhận được (Effect) tình yêu thương vô bờ bến của Thiên Chúa dành cho chính họ, dù họ có lầm lỗi đến đâu. Việc sử dụng hình ảnh quen thuộc (Channel) giúp thông điệp về lòng thương xót của Thiên Chúa (What) dễ dàng được tiếp nhận bởi người dân (Whom) thời đó.

Hay dụ ngôn Người Gieo Giống (Mt 13,1-23) lại sử dụng hình ảnh quen thuộc với người dân Palestina để giải thích về những cách thức khác nhau mà con người đón nhận Lời Chúa. Mỗi loại đất trong dụ ngôn tượng trưng cho một thái độ khác nhau của con người khi nghe Tin Mừng. Cách diễn đạt bằng dụ ngôn (Channel) giúp cho thông điệp về Lời Chúa (What) trở nên dễ hiểu và đi vào lòng người hơn (Effect).

Chúa Giêsu là một người kể chuyện tài ba. Ngài biết cách sử dụng ngôn ngữ một cách súc tích, giàu hình ảnh và cảm xúc để thu hút người nghe. Chính nhờ vậy, thông điệp của Ngài đã dễ dàng đi vào lòng người và tạo nên những tác động sâu sắc.

3. Cử Chỉ - Ngôn Ngữ Phi Ngôn Ngữ Đầy Uy Quyền

Bên cạnh lời nói, Chúa Giêsu còn sử dụng cử chỉ như một kênh truyền thông hiệu quả. Ngôn ngữ cơ thể của Ngài đã góp phần loan báo Tin Mừng một cách mạnh mẽ và tạo ấn tượng sâu sắc.

Một trong những cử chỉ nổi tiếng của Chúa Giêsu là chạm vào người bệnh để chữa lành họ (Mt 8,1-4; Mc 1,40-45; Lc 5,12-16). Cử chỉ này (Channel) thể hiện rõ nhất lòng yêu thương và quyền năng của Ngài (What). Việc Ngài sẵn sàng chạm vào những người bị xã hội ruồng bỏ vì bệnh tật đã phá vỡ mọi rào cản và định kiến, đồng thời khẳng định phẩm giá con người trong mắt Thiên Chúa. Hành động này đã gây xúc động mạnh mẽ đến đám đông (Whom) và củng cố niềm tin của họ vào Ngài (Effect).

Trong Vườn Ghết-sê-ma-nê, Chúa Giêsu đã giơ tay lên trời cầu nguyện (Lc 22,41-42). Cử chỉ này, tương tự như hành động của Mô-sê trong sách Xuất Hành (Xh 17,11), cho thấy Ngài hoàn toàn phó thác cho Thiên Chúa Cha trong giờ phút thử thách cam go nhất.

Sự kết hợp hài hòa giữa lời nói và cử chỉ đã tạo nên sức hút đặc biệt cho từng lời rao giảng của Chúa Giêsu, thu hút đám đông đến với Ngài và lắng nghe giáo huấn của Ngài.

4. Chúa Giêsu - bậc thầy về nghệ thuật "mã hóa" và "giải mã" thông tin

Để thấy rõ hơn mối liên hệ giữa cách thức rao giảng của Chúa Giêsu và lý thuyết truyền thông của Lasswell, chúng ta có thể phân tích kỹ hơn về quá trình "mã hóa" và "giải mã" thông tin. Chúa Giêsu, Ngôi Lời Nhập Thể, với vai trò là người truyền thông, đã khéo léo "mã hóa" thông điệp Tin Mừng - vốn là những giáo lý sâu xa, trừu tượng - bằng ngôn ngữ, hình ảnh, dụ ngôn quen thuộc với đời sống thường nhật của người dân. Việc "mã hóa" này giúp cho thông điệp trở nên dễ hiểu và gần gũi hơn với người nghe, giúp họ dễ dàng "giải mã" và tiếp nhận.

Chẳng hạn, thay vì nói về lòng thương xót của Thiên Chúa một cách trừu tượng, Chúa đã kể dụ ngôn "Người Cha Nhân Hậu" (Lc 15,11-32) với hình ảnh người cha hết lòng tha thứ cho đứa con hoang đàng. Hình ảnh này đã chạm đến trái tim người nghe, giúp họ cảm nhận được tình yêu thương vô bờ bến của Thiên Chúa dành cho chính mình.

Sự thành công trong công cuộc loan báo Tin Mừng của Chúa Giêsu còn nằm ở việc Ngài đã sử dụng những phương tiện rất gần gũi để kết nối với con người. Linh mục Charles đã khẳng định: "Trung gian thường được xem như một yếu tố thuộc về trần thế... Thiên Chúa là Đấng siêu nghiệm, trong khi con người sống trong các phạm trù lịch sử và hiện sinh... Việc kết hợp giữa hiện sinh và siêu nghiệm chính là bối cảnh để Thiên Chúa truyền thông với con người." Chúa Giêsu, Ngôi Lời nhập thể, đã đến với con người trong chính sự giới hạn của thân phận con người. Ngài sử dụng ngôn ngữ, cử chỉ, câu chuyện, dụ ngôn - những phương tiện rất "đời" - để truyền tải thông điệp của Thiên Chúa - Đấng siêu việt.

5. Sức mạnh của câu chuyện và dụ ngôn

Trong kho tàng phương tiện truyền thông của Chúa Giêsu, không thể không kể đến sức mạnh của câu chuyện và dụ ngôn. Yếu tố pathos (khơi gợi cảm xúc) trong nghệ thuật hùng biện đã được Ngài sử dụng một cách tài tình. Pathos trong hùng biện là cách người nói khơi gợi cảm xúc, sự đồng cảm của người nghe bằng cách sử dụng những câu chuyện cảm động, những hình ảnh giàu sức gợi, những ngôn từ có tính thuyết phục cao. Chúa Giêsu đã vận dụng yếu tố pathos một cách tài tình qua việc sử dụng dụ ngôn. Những câu chuyện, dụ ngôn của Ngài không chỉ đơn thuần là những bài học giáo lý khô khan mà còn là những lát cắt về cuộc sống, về con người, đầy ắp những cung bậc cảm xúc. Chính điều này đã tạo nên sức lay động mạnh mẽ trong lòng người nghe, giúp thông điệp Tin Mừng in sâu vào tâm trí họ.

"Việc sử dụng câu chuyện trong khi rao giảng và truyền bá Tin Mừng sẽ tạo nên ấn tượng sâu sắc và lâu bền." - Linh mục Charles nhận định. Quả thực, những dụ ngôn của Chúa Giêsu như "Người Gieo Giống", "Người Samaritano Nhân Hậu", "Người Cha Nhân Hậu"... đã vượt qua thử thách của thời gian, tiếp tục được kể lại và suy niệm cho đến ngày nay, khơi lên trong lòng người nghe những cảm xúc sâu lắng về tình yêu thương và lòng thương xót của Thiên Chúa.

Kết luận:

Cách thức rao giảng của Chúa Giêsu cho thấy những điểm tương đồng thú vị với lý thuyết truyền thông của Lasswell, cho thấy sự hiệu quả vượt thời gian của việc sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh, câu chuyện, dụ ngôn và cử chỉ trong truyền thông. Ngài là mẫu gương về nghệ thuật truyền thông, luôn biết cách lựa chọn phương tiện phù hợp để truyền tải thông điệp Tin Mừng một cách hiệu quả và sâu sắc. Lời nói và cử chỉ của Ngài không chỉ đơn thuần là phương tiện truyền đạt thông tin mà còn là biểu hiện sống động của tình yêu thương và lòng thương xót của Thiên Chúa dành cho nhân loại. Việc học hỏi từ cách thức rao giảng của Chúa Giêsu, đặc biệt là việc vận dụng lý thuyết truyền thông một cách linh hoạt, sẽ giúp chúng ta, những người Kitô hữu ngày nay, loan báo Tin Mừng cách hiệu quả hơn trong thế giới hôm nay.

(Bài viết được truyền cảm hứng từ “The preaching of Jesus vis-à-vis the Lasswellian theory” của linh mục tiến sĩ Charles Ndhlovu)