Mô hình Truyền thông Lasswell
Mô hình Truyền thông Lasswell
Harold Dwight Lasswell (1902-1978), một nhà khoa học chính trị người Mỹ, đã đóng góp một mô hình truyền thông đơn giản nhưng hiệu quả, thường được sử dụng để phân tích hành vi giao tiếp. Thay vì đi sâu vào cấu trúc phức tạp, Lasswell đề xuất một chuỗi câu hỏi để bóc tách các yếu tố cốt lõi của một thông điệp:
Ai? (Kiểm soát) - Nói gì? (Nội dung) - Trên kênh nào? (Phương tiện) - Cho ai? (Đối tượng) - Với hiệu quả gì? (Hiệu ứng)
Mỗi câu hỏi tương ứng với một lĩnh vực nghiên cứu truyền thông riêng biệt, cho phép phân tích sâu hơn về:
Nguồn gốc và động lực của người truyền đạt thông điệp.
Cách thức thông điệp được xây dựng và nội dung của nó.
Kênh được lựa chọn để truyền tải thông điệp và tác động của kênh đến thông điệp.
Đặc điểm và bối cảnh của người nhận thông điệp.
Những ảnh hưởng, thay đổi nhận thức hoặc hành vi của thông điệp đối với người nhận.
Lasswell cũng nhấn mạnh ba chức năng xã hội của truyền thông: giám sát môi trường, kết nối các thành phần xã hội và truyền tải văn hóa. Mô hình của ông cho thấy dòng chảy thông tin trong xã hội đa văn hóa, đa phương tiện và sự tương tác phức tạp giữa các yếu tố truyền thông.
Ví dụ:
Trong trường hợp bản tin của CNN về vụ rò rỉ phóng xạ tại nhà máy điện Nhật Bản, mô hình Lasswell giúp phân tích như sau:
Ai: Nhà điều hành TEPC, với mục đích thông báo và có thể là kiểm soát thông tin.
Nói gì: Thông tin về mức độ phóng xạ rò rỉ, nguy cơ tiềm ẩn.
Kênh: CNN, kênh tin tức uy tín, tiếp cận lượng lớn khán giả.
Cho ai: Công chúng Nhật Bản và quốc tế, những người có thể bị ảnh hưởng.
Hiệu quả: Nâng cao nhận thức, cảnh báo nguy cơ, có thể tạo ra lo lắng hoặc hành động phòng ngừa.
Ưu điểm:
Tính đơn giản: Dễ hiểu, dễ áp dụng cho nhiều tình huống giao tiếp.
Tính toàn diện: Bao quát các yếu tố cơ bản của quá trình truyền thông.
Khơi gợi phân tích: Đặt ra các câu hỏi trọng tâm, định hướng nghiên cứu.
Nhược điểm:
Tính tuyến tính: Không phản ánh đầy đủ sự tương tác hai chiều, phản hồi trong giao tiếp.
Bỏ qua yếu tố nhiễu: Không tính đến các yếu tố gây nhiễu trong quá trình truyền thông.
Đơn giản hóa hiệu ứng: Giả định hiệu ứng một chiều từ người gửi đến người nhận.
Nguồn: Lasswell’s model
Chuyển ngữ: Tu sĩ Lm. Phêrô Nguyễn Văn Dũng, OFM
