THẦN HỌC TRUYỀN THÔNG VÀ TÍNH BAO HÀM TRONG SỨ VỤ RAO GIẢNG TIN MỪNG

Tác giả: Linh mục Tiến sĩ Charles Ndhlovu (Communication Theology and inclusivity in mission)

Chuyển ngữ và bổ sung: Tu sĩ Lm. Phêrô Nguyễn Văn Dũng, OFM

Linh mục Tiến sĩ Charles Ndhlovu, chuyên gia về Thần học Truyền thông, tốt nghiệp Tiến sĩ tại Đại học Giáo hoàng Salesianum ở Rome - Ý. Trong bài viết này, dựa trên chuyên môn của mình, ngài đã phân tích về tính bao hàm trong việc rao giảng và sứ vụ của Giáo hội trong bối cảnh hiện đại.

I. Chủ nghĩa đa nguyên tôn giáo – Thách thức và cơ hội

Giáo hội đã trải qua nhiều thách thức trong suốt chiều dài lịch sử, và trong bối cảnh hiện đại, chủ nghĩa đa nguyên tôn giáo (religious pluralism) là một trong những thách thức nổi bật. Tuy nhiên, Giáo hội không chỉ nhìn nhận chủ nghĩa đa nguyên tôn giáo như một thách thức, mà còn như một cơ hội để thể hiện tinh thần cởi mở và đối thoại. Giáo hội luôn đề cao việc xây dựng cầu nối với các nền văn hóa đa tín ngưỡng. Điều này được thực hiện qua việc đối thoại thường xuyên với những người thuộc các tôn giáo khác về các vấn đề quan trọng của nhân loại, chẳng hạn như hòa bình, công lý và phẩm giá con người. Dẫu vậy, việc biến tinh thần này thành hiện thực vẫn là một nhiệm vụ đầy khó khăn.

Ý thức rõ về sự tồn tại và ảnh hưởng của chủ nghĩa đa nguyên tôn giáo, Giáo hội tiếp tục trung thành với sứ mạng rao giảng chân lý đức tin, không chỉ cho các tín hữu mà còn cho những người thuộc các tôn giáo và giáo phái khác. Các văn kiện của Giáo hội, đặc biệt là các tài liệu từ Công đồng Vatican II, đã nhấn mạnh vai trò của Giáo hội trong bối cảnh thế giới hiện đại – một Giáo hội hướng tới sự đối thoại và hòa hợp với mọi người.

II. Tầm quan trọng của tính bao hàm trong sứ vụ rao giảng

Điều này đòi hỏi cách thức rao giảng và truyền bá Tin Mừng phải mang tính phổ quát và bao hàm, nghĩa là không chỉ tập trung vào nội bộ Giáo hội mà còn mở rộng ra với sự tham gia và tiếp xúc với những người thuộc các tín ngưỡng khác. Đây là một cách tiếp cận thể hiện sự tôn trọng, đồng thời khẳng định tính phổ quát của Tin Mừng.

Chủ nghĩa đa nguyên tôn giáo là một thực tại không thể phủ nhận trong thế giới ngày nay, đặc biệt trong đời sống của các Kitô hữu. Thuật ngữ này không chỉ phản ánh sự tồn tại của nhiều tôn giáo khác nhau, mà còn bao gồm cả những người phủ nhận tôn giáo hoặc xem nhẹ vai trò của tôn giáo trong đời sống con người. Nó cũng đề cập đến sự đa dạng của các đức tin và giáo phái, thậm chí bao gồm cả những người từ chối hoàn toàn sự hiện diện của Thiên Chúa hay mầu nhiệm thiêng liêng.

Trong bối cảnh này, Giáo hội nhận ra rằng mọi người, dù thuộc bất kỳ tôn giáo hay tín ngưỡng nào, đều có một chiều kích tôn giáo sâu xa. Một số người khẳng định sự hiện hữu của Thiên Chúa, trong khi những người khác lại phủ nhận điều đó. Tất cả những điều này đều thuộc về thực tại của chủ nghĩa đa nguyên tôn giáo.

III. Vai trò của Giáo hội trong bối cảnh hiện đại

Thực tế này có thể gây khó khăn cho những ai tin vào Giáo hội duy nhất và chân thật của Đức Kitô. Tuy nhiên, đây là một thực tại không thể phủ nhận. Trong bối cảnh đó, tính bao hàm trong sứ mạng và công cuộc rao giảng được xem như giải pháp để đối diện với thực tại này.

Dẫu vậy, chúng ta phải cẩn trọng để không rơi vào một thái cực của chủ nghĩa tương đối tôn giáo (religious relativism). Chúng ta không thể phủ nhận vai trò quan trọng của Giáo hội. Giáo hội là cần thiết cho ơn cứu độ, nhưng ân sủng của Thiên Chúa không bị giới hạn trong phạm vi Kitô giáo. Mọi con người đều được Thiên Chúa mời gọi đón nhận sự tự thông truyền của Ngài, và điều đó có nghĩa là mỗi người đều là một biến cố của sự tự thông truyền ấy.

Kitô giáo là cần thiết cho ơn cứu độ, nhưng điều này không đồng nghĩa với việc những người không thuộc Kitô giáo bị loại trừ khỏi ân sủng Thiên Chúa. Thực tế, ân sủng của Thiên Chúa được ban cho tất cả mọi người, không phân biệt tôn giáo hay tín ngưỡng. Tuy nhiên, đáng tiếc là một số người đã từ chối lời mời gọi cứu độ của Ngài.

IV. Phương pháp tiếp cận và bài học từ Đức Giáo hoàng Phanxicô

Ơn cứu độ và sự tự thông truyền của Thiên Chúa được ban tặng cho mọi người, không phân biệt ai, và không ai bị cưỡng ép phải chấp nhận. Đây là một lời mời gọi hoàn toàn nhưng không, và sự đáp lại cũng là tự nguyện. Giáo hội khuyến khích sự hoán cải (conversion), đặc biệt đối với những người tự nguyện gia nhập Giáo hội. Tuy nhiên, việc cổ vũ sự hoán cải cần được thực hiện với thái độ tôn trọng, tránh xúc phạm hay áp đặt.

Xét về khía cạnh rao giảng và sứ điệp kerygma, điều này đòi hỏi Giáo hội phải phá vỡ các rào cản và giới hạn truyền thống để đến với những khu vực và hoàn cảnh cần được rao giảng và tiếp nhận Lời Chúa. Đồng thời, điều này đòi hỏi khả năng tiếp cận một lượng lớn người thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng. Các đài phát thanh, báo chí, và các nền tảng kỹ thuật số là những công cụ quan trọng để Giáo hội thực hiện sứ mạng này.

Đức Giáo hoàng Phanxicô là một mẫu gương điển hình. Ngài đã vượt qua mọi rào cản để tiếp cận mọi người, đặc biệt là những người thiệt thòi, qua các bài diễn văn, thông điệp và các cuộc gặp gỡ cá nhân. Ngài đã truyền cảm hứng cho Giáo hội về cách thực hiện sứ vụ rao giảng trong thời đại truyền thông hiện đại.

Kết luận

Tất cả những điều đã trình bày nhấn mạnh tầm quan trọng của sứ vụ công khai của Giáo hội: vươn tới mọi người và loan báo Tin Mừng. Đức tin không thể giữ cho riêng mình, mà cần được chia sẻ và truyền đạt qua mọi cách thức.

Trong bối cảnh hiện đại, tính bao hàm trở thành yếu tố cốt lõi, mời gọi Giáo hội vượt qua rào cản truyền thống, mở rộng tầm nhìn và tìm kiếm cách tiếp cận mới để đến với mọi người, bất kể tín ngưỡng hay văn hóa. Đây không chỉ là trách nhiệm mà còn là lời mời gọi để Giáo hội sống động và sáng tạo hơn trong sứ mạng Tin Mừng.

Lấy cảm hứng từ Đức Giáo hoàng Phanxicô, Giáo hội được thúc đẩy vượt qua mọi giới hạn, đến với những người thiệt thòi và những ai chưa biết đến Tin Mừng, qua đó thể hiện sự tôn trọng, tình yêu và lòng thương xót – những giá trị cốt lõi của Tin Mừng.

Tóm lại, sứ vụ rao giảng hôm nay không chỉ là loan báo Tin Mừng, mà còn là hành trình đối thoại, hòa giải và xây dựng tình hiệp thông. Tính bao hàm chính là lời mời gọi để Giáo hội đổi mới, trở thành ánh sáng và muối men cho thế giới.