Giáo Hội - Hiện Thân Cho Sự Tự Truyền Thông của Thiên Chúa

Giáo Hội, hiện thân hữu hình của Chúa Kitô, là dấu chỉ bí tích của Thần Khí và tiếp nối sứ mạng tự truyền thông của Thiên Chúa. Tuy nhiên, sự cứu rỗi không chỉ giới hạn trong Giáo Hội hữu hình.

Bài viết phân tích khái niệm "Extra Ecclesiam nulla salus" (Ngoài Giáo Hội, không có sự cứu rỗi) dưới góc nhìn bao hàm. Sự cần thiết của Giáo Hội cho sự cứu rỗi mang tính hai mặt: thực tế và mong muốn (in voto). Người ngoài Giáo Hội vẫn có thể được cứu rỗi nếu có mong muốn chân thành thuộc về Giáo Hội (votum Ecclesiae), dù không thể thay thế hoàn toàn cho việc gia nhập chính thức.

Lòng thương xót của Thiên Chúa vượt trên mọi giới hạn, Ngài mở rộng Giáo Hội để bao gồm cả những ai lầm lạc trong vô thức. Do đó, việc truyền thông về Thiên Chúa và Giáo Hội cần phản ánh tính bao hàm này, khẳng định Giáo Hội là lời mời gọi dành cho tất cả mọi người, bất kể hoàn cảnh.

GIÁO HỘI - HIỆN THÂN CHO SỰ TỰ TRUYỀN THÔNG CỦA THIÊN CHÚA

Tác giả: Linh mục Tiến sĩ Charles Ndhlovu

Bài viết này tìm hiểu về tính bao hàm trong cách thức Giáo Hội tự thông truyền chính mình với thế giới. Giáo Hội là "sự tiếp nối mang tính lịch sử và hữu hình của Chúa Kitô. [...] Là sự tiếp nối của Bí tích là chính Chúa Kitô, do đó, Giáo Hội là dấu chỉ bí tích hữu hình và nguyên thủy của Thần Khí (pneuma). Giáo Hội, hiện thân cho sự tự do của chúng ta, và cùng với cộng đồng, Giáo Hội biểu thị và tác động đến việc chúng ta có được tự do của Thiên Chúa." [1] Giáo Hội là "công cụ hữu hình trong lịch sử và được hình thành trong xã hội được Chúa Kitô sử dụng cho sự xuất hiện của Nước Thiên Chúa thông qua việc cứu chuộc và thánh hóa thế giới." [2]

Giáo Hội là một tổ chức, nơi sự tự thông truyền (self-communication) của Thiên Chúa được tiếp nối. Sự tự thông truyền của Thiên Chúa trong lịch sử diễn ra theo nhiều cách thức trong và ngoài Giáo Hội, bao gồm các bí tích, sự kế vị tông đồ (trong các Giáo Hội Đông phương, chúng được liên kết với các tông đồ), truyền thống và sự thật mà Chúa Giêsu đã rao giảng và thông qua "Kinh Thánh." [3] Giáo Hội là hiện thân cho sự tự thông truyền của Thiên Chúa trong lịch sử, là một thực thể vô cùng quan trọng. Bởi vì Giáo Hội cần thiết cho sự cứu rỗi, và ngoài Giáo Hội, con người không thể sở hữu ân sủng công chính hóa của Chúa Thánh Thần. Đó là lý do tại sao Giáo Hội đã dạy - "Extra Ecclesiam nulla salus" (Ngoài Giáo Hội, không có sự cứu rỗi).[5]

Tuy nhiên, điều này cần được hiểu một cách chính xác. Giáo Hội ở đây đề cập đến Thân Thể của Chúa Kitô, Đấng là đầu. Giáo Hội cũng là dei popoli (thuộc về mọi dân tộc).[6] Đó là lý do tại sao chúng ta có thể mở rộng "khả năng và thực tế, sự hiện thực hóa cuối cùng của sự cứu rỗi ngay cả đối với những người chưa bao giờ chính thức gia nhập Giáo Hội."[7] Tuy nhiên, "thật không thể nghi ngờ rằng những công thức tích cực như vậy về khả năng cứu rỗi cho những người bên ngoài Giáo Hội đã không được đưa ra một cách rõ ràng và lạc quan như vậy cho đến thời gian gần đây và thực sự là gần đây nhất." [8]

Trong một thời gian dài, không có "sự đồng thuận tín điều (consensus dogmaticus)" [9] về vấn đề cứu rỗi bên ngoài Giáo Hội dựa trên "baptismus in voto" - mong muốn được rửa tội [10] và khả năng nhận được ân sủng bên ngoài Giáo Hội hữu hình. Một phần điều này xảy ra là do Giáo Hội sơ khai đã dành thời gian để nhận ra sự khác biệt giữa tội lỗi hình thức và tội lỗi vật chất, trong đó tội lỗi hình thức là do con người gánh chịu vì nghĩa vụ đạo đức chủ quan của nó nhưng không nhất thiết phải như vậy với tội lỗi vật chất dựa trên dục vọng.[11]

Trên thực tế, chúng ta có thể nói rằng một người có thể là thành viên của Giáo Hội in voto - bởi vì họ là dân Thiên Chúa. Tuy nhiên, việc chính thức trở thành thành viên diễn ra trong bí tích rửa tội. [12] Đây là mong muốn của sự tham gia trọn vẹn vào Giáo Hội. Ngược lại, mong muốn này có thể được hiểu là một mong muốn rõ ràng, được người đó biết đến và mong muốn (ví dụ: khi một dự tòng bị ngăn cản không được rửa tội bởi hoàn cảnh bên ngoài) hoặc là một mong muốn ngầm ẩn, tức là được bao gồm trong một quan điểm đạo đức chung nghiêm túc và ý định làm mọi thứ cần thiết cho sự cứu rỗi.

Do đó, khi chúng ta phân biệt giữa tư cách thành viên thực sự và mong muốn của Giáo Hội, về bất kỳ hình thức nào, không còn bất kỳ khó khăn chính thức nào trong việc dung hòa hai nguyên tắc nói rằng Giáo Hội hữu hình là phương tiện cần thiết cho sự cứu rỗi và rằng một người không thực sự là thành viên của Giáo Hội có thể được cứu rỗi. [13]

Do đó, sự cần thiết của tư cách thành viên đối với sự cứu rỗi là hai mặt, tư cách thành viên thực tế và mong muốn (in voto). Đó là lý do tại sao, khái niệm thành viên của Giáo Hội bao gồm cả những người có ý định tốt nhưng ở ngoài Giáo Hội hữu hình, những người in votum Ecclesiae, những người không phải là thành viên của Giáo Hội hữu hình do lỗi của họ,[14] và những người công chính đã sống trước khi Chúa Kitô sinh ra và đến, theo một cách nào đó, đã thuộc về Thân Thể mầu nhiệm của Chúa Kitô.[15] Như vậy, khi chúng ta nói rằng Giáo Hội cần thiết cho sự cứu rỗi, về cơ bản chúng ta đang nói về "sự cần thiết có điều kiện của phương tiện" cứu rỗi.[16] Nói cách khác, Giáo Hội là con đường chính yếu và chắc chắn nhất để đi đến sự cứu rỗi, nhưng Thiên Chúa vẫn có thể ban ơn cứu độ cho những ai, vì hoàn cảnh khách quan, không thể biết đến Giáo Hội.

Cần lưu ý rằng, mong muốn thuộc về Giáo Hội (votum Ecclesiae) không thể thay thế hoàn toàn cho việc trở thành thành viên chính thức, như là một phương tiện để đạt được ơn cứu độ. Votum Ecclesiae chỉ có thể được xem xét như một ngoại lệ trong một số trường hợp đặc biệt. [17]

Ngoài ra, còn có các hình thức thuộc về Giáo Hội thấp hơn, chẳng hạn như các dự tòng "không phải là thành viên 'sa ngã' (reapse) của Giáo Hội. Do đó, phải có cách nào đó để thuộc về Giáo Hội được phân biệt với khái niệm thành viên đầy đủ và thích hợp nhưng không phải là hoàn toàn hư cấu." [18]

Như vậy, chúng ta có thể kết luận rằng những người không phải là thành viên của Giáo Hội là những người "có lý trí, đã rõ ràng (explicitly) hay ẩn giấu (implicitly) từ chối bất kỳ sự kết hợp nào với Chúa Kitô là đầu của họ bởi lỗi lầm nghiêm trọng chủ quan của chính họ, và do đó cũng cắt đứt mọi mối quan hệ với Thân Thể mầu nhiệm của Ngài." [19]

Mặc dù tư cách thành viên đầy đủ và thực tế trong Giáo Hội không tự động chuyển thành sự chắc chắn chủ quan tuyệt đối cho sự cứu rỗi, nhưng cũng đúng và "rõ ràng là bất kỳ ai không phải là thành viên của Giáo Hội đều thiếu một trong những điều kiện tích cực cho sự an toàn khách quan của sự cứu rỗi." [20]

Thuộc về Giáo Hội là một điều kiện quan trọng cho sự cứu rỗi vì người ta được hưởng nhiều ân sủng trong Giáo Hội (mặc dù cũng đúng là Thiên Chúa phân phát ân sủng của Ngài theo ý muốn) vì sự hiệp thông của các tín hữu và sự hướng dẫn/chỉ dẫn của Giáo Hội cho các tín hữu. [21] Ân sủng của Thiên Chúa trong và ngoài Giáo Hội có "một cấu trúc nhập thể, bí tích và giáo hội học." [22]

Nói như vậy, chúng ta nên luôn nhận thức được những hạn chế của mình trong việc hiểu lòng thương xót vô hạn và vô biên của Thiên Chúa, Đấng mở rộng Giáo Hội của chính Ngài để bao gồm cả những người lầm lạc trong vô thức (invincible error). Rõ ràng, "ai có thể tự cho mình có khả năng thiết lập ranh giới của sự thiếu hiểu biết như vậy, xem xét sự khác biệt tự nhiên của các dân tộc, vùng đất, tài năng bẩm sinh và rất nhiều yếu tố khác?" [23] Chúng ta sẽ chỉ có thể hiểu và đánh giá đầy đủ lòng thương xót của Thiên Chúa khi chúng ta đối diện với Ngài trong vinh quang thiên quốc (visio beatifica).[24]

Đó là lý do tại sao, việc truyền thông của chúng ta về Thiên Chúa và Giáo Hội rất hạn chế. Thiên Chúa là một mầu nhiệm mà chúng ta sẽ hiểu khi chúng ta gặp Ngài trực tiếp. Việc truyền thông của chúng ta về Thiên Chúa phải bao gồm rất nhiều về phép rửa tội theo nguyện ước (baptism in voto) mà còn cả phép rửa tội thực sự và các giai đoạn dự tòng. Tất cả những điều này là những khía cạnh quan trọng mặc dù chúng ta không thể phủ nhận rằng tư cách thành viên thực sự là rất quan trọng đối với đời sống của Giáo Hội bởi vì phép rửa tội là cánh cổng dẫn đến các bí tích. Các bí tích rất quan trọng bởi vì chúng là những dấu chỉ mà qua đó Thiên Chúa ban ân sủng - do đó điều quan trọng là phải ở trong trạng thái đón nhận các bí tích và Giáo Hội khuyến khích tất cả các tín hữu hãy chịu phép rửa tội và rửa tội cho con cái của họ.

Tuy nhiên, việc truyền thông của chúng ta về tất cả các trạng thái và thực tế này phải mang tính bao hàm, để tính bao hàm của Giáo Hội được hiện rõ. [Giáo Hội không phải là một câu lạc bộ dành riêng cho một số người được chọn, nhưng là một lời mời gọi dành cho tất cả mọi người, bất kể hoàn cảnh của họ. Việc truyền thông của chúng ta phải phản ánh lòng thương xót vô biên của Thiên Chúa và khả năng cứu độ của Ngài dành cho tất cả những ai chân thành tìm kiếm Ngài.]

CHÚ THÍCH:

[1] Karl RAHNER, Freedom in the Church, trong Karl RAHNER, “Theological investigations, Volume 2, London, Darton, Longman and Todd, 1963, 96.

[2] Karl RAHNER, Notes on the lay apostolate, trong Karl RAHNER, “Theological investigations, Volume 2: Man in the Church,” New York, Darton, Longman & Todd, 1963, 323.

[3] Karl RAHNER, Membership of the Church, 24.

[4] Karl RAHNER, Membership of the Church, 35.

[5] Karl RAHNER, Membership of the Church, 36.

[6] X. Karl RAHNER, Membership of the Church, 63.

[7] Karl RAHNER, Membership of the Church, 39.

[8] Karl RAHNER, Membership of the Church, 40.

[9] Karl RAHNER, Membership of the Church, 41.

[10] Karl RAHNER, Membership of the Church, 44.

[11] X. Karl RAHNER, Membership of the Church, 40-41.

[12] X. Karl RAHNER, Membership of the Church, 44-45.

[13] Karl RAHNER, Membership of the Church, 44-45.

[14] Karl RAHNER, Membership of the Church, 46-46.