WCD 59th 2025 Hãy lan tỏa niềm hy vọng trong tâm hồn anh chị em với lòng hiền hòa và sự kính trọng
THÔNG ĐIỆP CỦA ĐỨC THÁNH CHA PHANXICÔ
NHÂN NGÀY THẾ GIỚI TRUYỀN THÔNG XÃ HỘI LẦN THỨ 59 (2025)
Chủ đề: Hãy lan tỏa niềm hy vọng trong tâm hồn anh chị em với lòng hiền hòa và sự kính trọng (x. 1 Pr 3,15-16)
Chuyển ngữ: Tu sĩ Lm. Phêrô Nguyễn Văn Dũng, OFM (www.communication-theology.com)
NỘI DUNG THÔNG ĐIỆP:
Anh chị em thân mến!
Trong thời đại của chúng ta, thời đại đầy rẫy thông tin sai lệch và sự chia rẽ, khi một số đơn vị quyền lực kiểm soát một khối lượng dữ liệu và thông tin khổng lồ chưa từng có, tôi muốn ngỏ lời với anh chị em như một người hiểu rõ tầm quan trọng – hơn bao giờ hết – của công việc mà anh chị em đang thực hiện với tư cách là những nhà báo và những người làm truyền thông. Những nỗ lực dũng cảm của anh chị em trong việc đặt trách nhiệm cá nhân và tập thể đối với tha nhân vào trọng tâm của truyền thông thực sự là điều rất cần thiết.
Khi suy tư về Năm Thánh mà chúng ta đang cử hành trong năm nay, như một thời điểm ân sủng giữa những biến động của thời đại, tôi muốn trong Sứ điệp này mời gọi anh chị em hãy trở thành những “người truyền tải niềm hy vọng”, bắt đầu từ sự đổi mới công việc và sứ mạng của mình theo tinh thần Tin Mừng.
'THANH LỌC' NGÔN TỪ TRUYỀN THÔNG
Ngày nay, thay vì vun trồng hy vọng, truyền thông thường gieo rắc sợ hãi, tuyệt vọng, định kiến, oán giận, cuồng tín, thậm chí cả hận thù. Nhiều khi, truyền thông làm méo mó thực tế để kích thích những phản ứng bản năng; nó sử dụng lời nói như những lưỡi dao sắc bén; thậm chí còn dùng thông tin sai lệch hoặc bóp méo một cách tinh vi để gửi đi những thông điệp nhằm khuấy động, khiêu khích hoặc làm tổn thương. Tôi đã nhiều lần kêu gọi rằng chúng ta cần “giải trừ vũ khí” (disarm) trong truyền thông và thanh lọc nó khỏi sự hung hăng. Thực tế không bao giờ nên bị giản lược thành những khẩu hiệu rỗng tuếch. Chúng ta đều nhận thấy rõ – từ những chương trình tranh luận trên truyền hình đến những cuộc tấn công bằng lời trên mạng xã hội – nguy cơ rằng mô hình cạnh tranh, đối kháng, ý chí thống trị và thao túng dư luận đang dần chiếm ưu thế.
Còn một hiện tượng khác cũng rất đáng lo ngại: điều chúng ta có thể gọi là “phân tán sự chú ý có chủ đích” thông qua các hệ thống kỹ thuật số. Những hệ thống này, bằng cách lập hồ sơ chúng ta dựa trên logic thị trường, đã thay đổi cách chúng ta cảm nhận thực tại. Kết quả là, chúng ta thường cảm thấy bất lực khi chứng kiến một hình thức phân mảnh các mối quan tâm, điều này làm xói mòn nền tảng của đời sống cộng đồng, khả năng cùng nhau hướng tới lợi ích chung, lắng nghe và thấu hiểu quan điểm của nhau. Việc tìm kiếm một “kẻ thù” để công kích dường như trở thành cách duy nhất để khẳng định bản thân. Nhưng khi chúng ta biến người khác thành “kẻ thù”, khi chúng ta phớt lờ nhân cách và phẩm giá của họ để chế giễu và hạ thấp họ, chúng ta cũng đánh mất khả năng gieo mầm hy vọng. Như Don Tonino Bello từng nói, mọi xung đột “bắt đầu khi khuôn mặt của từng cá nhân mờ nhạt và biến mất”. [1] Chúng ta không được để mình rơi vào lối suy nghĩ này.
Thật vậy, hy vọng không phải là điều dễ dàng. Georges Bernanos từng nói: “Chỉ những ai đủ can đảm để từ bỏ những ảo tưởng và dối trá mà họ từng xem là nơi an toàn – và nhầm lẫn đó là hy vọng – mới có khả năng hy vọng... Hy vọng là một sự mạo hiểm cần phải chấp nhận. Đó là mạo hiểm của mọi sự mạo hiểm”. [2] Hy vọng là một nhân đức âm thầm, bền bỉ và kiên nhẫn. Đối với người Kitô hữu, hy vọng không phải là một lựa chọn, mà là một điều kiện cần thiết. Như Đức Giáo Hoàng Bênêđictô XVI đã viết trong Thông điệp Spe Salvi, hy vọng không phải là sự lạc quan thụ động, mà là một nhân đức “hành động” có khả năng thay đổi cuộc sống chúng ta: “Ai có hy vọng thì sống khác đi; người hy vọng được ban tặng món quà của một cuộc sống mới” (số 2).
LÀM CHỨNG VỚI SỰ HIỀN HÒA VỀ NIỀM HY VỌNG TRONG LÒNG CHÚNG TA
Trong Thư thứ nhất của Thánh Phêrô (3,15-16), chúng ta được mời gọi chiêm ngắm một sự tổng hợp tuyệt vời, trong đó niềm hy vọng được gắn kết chặt chẽ với chứng tá và việc truyền thông Kitô giáo: “Hãy tôn Đức Kitô là Chúa trong lòng anh em. Hãy luôn sẵn sàng trả lời cho bất cứ ai hỏi về niềm hy vọng của anh em, nhưng hãy trả lời với sự hiền hòa và lòng kính trọng”. Tôi muốn cùng anh chị em suy tư về ba thông điệp mà chúng ta có thể rút ra từ những lời dạy này.
“Hãy tôn Đức Kitô là Chúa trong lòng anh em”. Đối với người Kitô hữu, niềm hy vọng có một khuôn mặt – khuôn mặt của Chúa Kitô Phục Sinh. Lời hứa của Ngài rằng luôn hiện diện với chúng ta qua ân sủng của Chúa Thánh Thần là nguồn sức mạnh giúp chúng ta hy vọng, ngay cả khi mọi hy vọng dường như không còn. Chính nhờ đó, chúng ta có thể nhận ra sự thiện hảo âm thầm hiện diện, ngay cả giữa những hoàn cảnh tưởng chừng như tuyệt vọng.
Thông điệp thứ hai nhắn nhủ chúng ta rằng hãy luôn sẵn sàng để giải thích về niềm hy vọng trong lòng mình. Điều đáng chú ý là Thánh Phêrô mời gọi chúng ta trả lời “cho bất cứ ai” đặt câu hỏi. Người Kitô hữu không chỉ là những người “nói về” Thiên Chúa, mà là những người để đời sống mình phản chiếu vẻ đẹp của tình yêu Ngài và một cách sống hoàn toàn mới. Tình yêu ấy không chỉ được nói ra, mà được sống, và chính tình yêu ấy khơi lên những câu hỏi: Tại sao bạn sống như thế? Tại sao bạn lại khác biệt?
Cuối cùng, lời của Thánh Phêrô còn dạy chúng ta một điều quan trọng: câu trả lời của chúng ta phải được thực hiện “với sự hiền hòa và lòng kính trọng”. Truyền thông Kitô giáo – và cả truyền thông nói chung – cần được thực hiện trong sự gần gũi và dịu dàng, như một cuộc trò chuyện giữa những người bạn đồng hành trên hành trình. Đây chính là cách mà nhà truyền thông vĩ đại nhất, Chúa Giêsu thành Nazareth, đã làm. Khi Ngài đồng hành cùng hai môn đệ trên đường Emmaus, Ngài đã trò chuyện với họ, làm cho lòng họ bừng cháy khi Ngài giải thích mọi sự dưới ánh sáng của Kinh Thánh.
Tôi mơ ước về một nền truyền thông kết nối chúng ta như những người bạn đồng hành, cùng bước đi bên cạnh anh chị em mình, thắp lên trong họ ngọn lửa hy vọng giữa những bất ổn của thời đại. Một nền truyền thông chạm đến trái tim, thay vì khơi gợi sự phòng thủ hay giận dữ, lại gieo mầm cho sự cởi mở và tình bạn. Một nền truyền thông biết cách hướng đến vẻ đẹp và hy vọng ngay cả trong những hoàn cảnh tưởng chừng như tuyệt vọng nhất, vun đắp sự cam kết, đồng cảm và quan tâm đến tha nhân. Một nền truyền thông giúp chúng ta “nhận ra phẩm giá của mỗi con người, và [cùng nhau] chăm sóc ngôi nhà chung của chúng ta” (Dilexit Nos, 217).
Tôi mơ về một nền truyền thông không gieo rắc những ảo tưởng hay nỗi sợ hãi, mà mang đến lý do để hy vọng. Martin Luther King đã từng nói: “Nếu tôi có thể giúp ai đó trên hành trình của mình, nếu tôi có thể làm ai đó vui lên bằng một lời nói hay bài hát... thì cuộc sống của tôi sẽ không vô nghĩa”. [3] Để làm được điều đó, chúng ta cần được chữa lành khỏi “căn bệnh” tự mãn và tự quy chiếu, và tránh nguy cơ lớn tiếng át đi người khác nhằm làm cho tiếng nói của mình được nghe thấy. Một người truyền thông tốt sẽ giúp người nghe, người đọc hoặc người xem cảm thấy được tham gia, cảm thấy gần gũi, khơi dậy phần tốt đẹp nhất trong chính họ và bước vào câu chuyện với một thái độ tích cực. Truyền thông như thế giúp chúng ta trở thành “những người hành hương của hy vọng”, là khẩu hiệu của Năm Thánh hiện nay.
CÙNG NHAU HY VỌNG
Hy vọng không bao giờ là chuyện của riêng ai, mà luôn là một dự án của cộng đồng. Hãy thử dừng lại và suy ngẫm về thông điệp tuyệt vời mà Năm Hồng Ân này mang lại. Tất cả chúng ta – không trừ một ai! – đều được mời gọi để bắt đầu lại, để cho Thiên Chúa nâng chúng ta dậy, ôm lấy chúng ta và tuôn đổ lòng thương xót của Ngài. Ở đây, khía cạnh cá nhân và cộng đồng hòa quyện làm một: chúng ta cùng nhau bước đi, đồng hành với biết bao anh chị em, và cùng nhau vượt qua Cửa Thánh.
Năm Thánh mang trong mình nhiều ý nghĩa xã hội sâu sắc. Hãy nghĩ đến, chẳng hạn, thông điệp về lòng thương xót và niềm hy vọng dành cho những ai đang sống trong cảnh tù đày, hay lời mời gọi đến gần hơn và thể hiện sự dịu dàng đối với những người đau khổ và bị gạt ra bên lề xã hội. Năm Thánh nhắc nhở rằng những ai kiến tạo hòa bình “sẽ được gọi là con cái Thiên Chúa” (Mt 5,9). Qua đó, Năm Thánh khơi dậy trong chúng ta niềm hy vọng, mời gọi một cách truyền thông đầy chú ý, dịu dàng và sâu sắc, có khả năng mở ra những con đường đối thoại. Chính vì thế, tôi khuyến khích anh chị em hãy tìm kiếm và chia sẻ những câu chuyện về lòng tốt đang ẩn giấu trong từng biến chuyển của tin tức, giống như những người đãi vàng không ngừng sàng lọc cát để tìm được một hạt vàng quý giá. Tìm kiếm những hạt giống hy vọng và làm cho chúng được biết đến là một điều tuyệt vời. Điều này giúp thế giới của chúng ta bớt đi sự điếc lác trước tiếng kêu của người nghèo, bớt vô cảm, và bớt khép kín vào chính mình. Mong rằng anh chị em luôn tìm thấy những tia sáng của lòng tốt, những điều khơi lên trong chúng ta niềm hy vọng. Một cách truyền thông như thế có thể xây dựng sự hiệp thông, giúp chúng ta cảm thấy bớt cô đơn và nhận ra tầm quan trọng của việc cùng nhau bước đi.
HÃY LẮNG NGHE TIẾNG NÓI CỦA TRÁI TIM
Anh chị em thân mến, trước những thành tựu kỳ diệu của công nghệ, tôi mời gọi anh chị em hãy quan tâm đến trái tim mình, đến đời sống nội tâm. Điều đó có nghĩa là gì? Hãy để tôi chia sẻ một vài suy tư.
Hãy sống hiền hòa và đừng bao giờ quên những khuôn mặt của người khác; hãy nói từ trái tim đến trái tim với những người mà anh chị em phục vụ qua công việc của mình.
Đừng để những phản ứng bộc phát dẫn dắt cách anh chị em truyền thông. Hãy luôn gieo hy vọng, ngay cả khi điều đó thật khó khăn, ngay cả khi phải trả giá, ngay cả khi dường như không mang lại kết quả.
Hãy nỗ lực xây dựng một nền truyền thông có thể chữa lành những vết thương của nhân loại.
Hãy mở lòng để đón nhận sự tín thác chân thành, giống như một bông hoa mảnh mai nhưng kiên cường, không bị khuất phục bởi những thử thách của cuộc sống, mà vẫn nở rộ và lớn lên ở những nơi không ngờ nhất. Sự tín thác ấy hiện diện trong lời cầu nguyện đầy hy vọng của những người mẹ mong mỏi con mình trở về từ chiến trường, trong niềm hy vọng của những người cha chấp nhận hiểm nguy để di cư, tìm kiếm một tương lai tốt đẹp hơn. Nó cũng hiện diện trong ánh mắt ngây thơ của những đứa trẻ vẫn chơi đùa, cười nói và tin vào cuộc sống, dù giữa đống đổ nát của chiến tranh hay trên những con phố nghèo nàn của các khu ổ chuột.
Hãy trở thành những chứng nhân và người thúc đẩy một nền truyền thông không mang tính gây hấn; hãy lan tỏa văn hóa chăm sóc, xây dựng những nhịp cầu và phá bỏ những rào cản hữu hình lẫn vô hình của thời đại.
Hãy kể những câu chuyện thấm đẫm niềm hy vọng, hãy quan tâm đến vận mệnh chung của nhân loại, và cùng nhau viết nên lịch sử cho tương lai.
Tất cả những điều này chúng ta có thể làm, nhờ ân sủng của Thiên Chúa mà Năm Thánh giúp chúng ta lãnh nhận cách dồi dào. Đây là lời cầu nguyện của tôi dành cho anh chị em, và với lời cầu nguyện ấy, tôi chúc lành cho từng người và công việc của anh chị em.
Rôma, Đền Thánh Gioan Latêranô, ngày 24 tháng 01 năm 2025,
Lễ Kính Thánh Phanxicô Salêsiô
ĐỨC GIÁO HOÀNG PHANXICÔ
CHÚ THÍCH:
1. “La pace come ricerca del volto” (Hòa bình như hành trình kiếm tìm dung nhan), trong Omelie e scritti quaresimali (Những bài giảng và bài viết mùa Chay), Molfetta 1994, trang 317.
2. La liberté, pour quoi faire? (Tự do, để làm gì?), Paris 1995.
3. "The Drum Major Instinct" (Bản năng người dẫn đầu), Bài giảng (ngày 04 tháng 02 năm 1968).
Chưa có Đánh giá/Bình luận nào được đăng.
Hãy trở thành người đầu tiên đóng góp nội dung cho Bài viết này.