Trí tuệ nhân tạo: lời mời gọi nắm lấy chủ nghĩa nhân văn kỹ thuật số

Trí tuệ nhân tạo: lời mời gọi nắm lấy chủ nghĩa nhân văn kỹ thuật số

Maria Victoria La Terza

Giáo hoàng Phanxicô đã nêu bật sự kỳ diệu của trí tuệ con người được phản ánh trong sự tiến bộ công nghệ. Tuy nhiên, ngài cảnh báo về những rủi ro về mặt đạo đức có thể xảy ra. Là những người truyền thông, chúng ta có thể đối mặt với những thách thức này như thế nào?

Hãy cùng tôi thực hiện một chuyến hành trình xuyên suốt quá khứ, hiện tại và tương lai. Năm 1990: Tôi mở tủ lạnh, nhận ra rằng mình hết phô mai và ghi chú lại để đi siêu thị. Năm 2011: Một trong những ứng dụng trên điện thoại di động của tôi gửi cho tôi thông báo nhắc nhở rằng sắp hết phô mai, vì vậy tôi lên lịch mua. Năm 2024: Một ngày trước khi hết phô mai, tủ lạnh thông minh của tôi sẽ tự động đặt hàng tại siêu thị mà tôi ưa thích, đảm bảo rằng loại phô mai yêu thích của tôi sẽ đến kịp lúc.

Điều trên đây là sự chuyển đổi mà chúng ta đang trải qua với tư cách là loài người. Từ các quy trình thủ công, từng bước không thể theo dõi và mất nhiều thời gian, chúng ta đã tiến tới các hành động tự động, tức thời được kích hoạt bởi các mô hình và được cung cấp bởi khối lượng dữ liệu khổng lồ. Về mặt trừu tượng, điều sau nghe có vẻ tuyệt vời, nhưng bước nhảy vọt về mặt chất lượng này có thể dẫn đến những vấn đề đạo đức nghiêm trọng: an toàn hay nguy hiểm, tôn trọng hay vô danh, sống hay chết. Tiến hóa hay thoái hóa? Giống như mọi thứ trong cuộc sống, điều đó tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Nhận thức được điều này, vào đầu năm 2024, Giáo hoàng Phanxicô đã gửi một thông điệp nhấn mạnh sự kỳ diệu của trí tuệ con người như được thấy trong những tiến bộ công nghệ, đồng thời cảnh báo chúng ta về những sai lệch có thể xảy ra với những tác động đến cuộc sống, quyền riêng tư và phẩm giá của con người. Do đó, Đức Thánh Cha đã nhấn mạnh việc ủng hộ việc sử dụng trí tuệ nhân tạo vì hòa bình.

Là những người truyền thông, chúng ta có thể hỗ trợ thách thức này như thế nào?

Tôi đề xuất "4 chữ A" sau đây dành cho những người truyền thông để ứng phó với trí tuệ nhân tạo:

Acquire (knowledge) - Thu thập (kiến thức). Là những người truyền thông, chúng ta là những người đầu tiên được kêu gọi đối mặt với nỗi sợ hãi. Khả năng ngạc nhiên thúc đẩy chúng ta, sự mới mẻ truyền cảm hứng cho chúng ta, sự không chắc chắn triệu tập chúng ta. Hãy là người đầu tiên đăng ký để thử một công nghệ mới và tận hưởng nó, thuần hóa nó, làm giàu bản thân và phát triển cùng với nó. Chúng ta là những đồng minh tự nhiên của nó.

Apply - Áp dụng. Chúng ta bị quyến rũ bởi niềm đam mê kể một câu chuyện hay. Những người truyền thông hiểu cách giải mã cảm xúc của công chúng để liên hệ với họ. Chúng ta tạo ra nội dung mở khóa nỗi sợ hãi, quản lý sự thất vọng và hấp dẫn các động lực bên trong. Sự đồng cảm, chúng ta ở đây để kết nối với người khác.

Analyze - Phân tích. Chúng ta luôn đi trước một bước. Là những người truyền thông, chúng ta phải hướng dẫn. Chúng ta biết rằng thông tin không phải là trung lập, rằng thông tin có sức mạnh ảnh hưởng đến chương trình nghị sự công cộng, nêu bật hoặc hạ thấp một cá nhân và thu hút sự chú ý hoặc làm cho một vị trí trở nên vô hình. Chúng ta bị ảnh hưởng.

Act - Hành động. Chúng ta khuyến khích thông qua hành động. Cam kết của chúng ta là với lĩnh vực này, không phải với bàn làm việc. Không thể chỉ giải mã một công nghệ rồi không sử dụng nó để chia sẻ thông tin đã xác thực, nghiêm ngặt và cân bằng. Hãy trở thành những người quản lý chân thực của một câu chuyện về hòa bình.

Trí tuệ nhân tạo mang lại vô số lợi ích và không ít thách thức. Hãy tiếp cận chúng từ góc độ chủ nghĩa nhân văn kỹ thuật số. Điều này có nghĩa là công nhận con người đằng sau công nghệ và đóng góp nội dung có giá trị nuôi dưỡng hy vọng. Chúng ta ở đây để quản lý rủi ro một cách không sợ hãi, không phải trốn tránh nó. Trong bối cảnh này, chúng ta nên làm rõ về vấn đề thực sự là gì. Điều này đến với chúng ta như một liều thuốc thực tế khắc nghiệt, như Harvard Business Review đã chỉ ra vào tháng 8 năm 2023: "AI sẽ không thay thế con người, nhưng con người có AI sẽ thay thế con người không có AI". Bạn có sẵn sàng đón nhận thử thách không?

-----------

Tác giả: Albertina Navas.

Tiến sĩ ngành Truyền thông, MBA và nhà báo. Bà có hơn 24 năm kinh nghiệm phục vụ 50 khách hàng từ 20 quốc gia trong các lĩnh vực công, tư và học thuật. Bà đại diện cho Châu Mỹ Latinh tại bàn thảo luận về truyền thông kỹ thuật số toàn cầu của Hiệp hội Truyền thông Công giáo Thế giới (SIGNIS). Bà từng là người hướng dẫn cho khóa học dành cho các nhà lãnh đạo Công giáo trẻ, Truyền thông đức tin trong thế giới kỹ thuật số, từ Bộ Truyền thông của Tòa thánh. Bà từng là lãnh đạo bộ phận Tiếp thị và Nền tảng Kỹ thuật số của Hội đồng Giám mục Châu Mỹ Latinh (CELAM) và hiện là giám đốc truyền thông chiến lược tại Đại học Công giáo Giáo hoàng Ecuador.

Đọc bài viết gốc Anh ngữ tại đây (Artificial intelligence: an invitation to embrace digital humanism)