Xử lý khủng hoảng truyền thông mục vụ

TRUYỀN THÔNG TRONG MỤC VỤ VÀ TRUYỀN GIÁO

Nhập môn về Truyền Thông trong Mục Vụ và Truyền Giáo

(FRANZ-JOSEF EILERS, SVD)

LỜI GIỚI THIỆU

NHẬP ĐỀ

PHẦN I:  CÁC NHU CẦU VÀ ĐIỀU KIỆN CHUNG CỦA TRUYỀN THÔNG MỤC VỤ VÀ TRUYỀN GIÁO 👉 (đọc bài viết tại đây)

PHẦN II:  TRUYỀN THÔNG MỤC VỤ 👉 (đọc bài viết tại đây)

PHẦN III:  TRUYỀN THÔNG TRONG TRUYỀN GIÁO 👉 (đọc bài viết tại đây)

PHẦN II:
TRUYỀN THÔNG MỤC VỤ

7. Xử lý khủng hoảng

Một phần của truyền thông mục vụ và ở một mức độ nào đó cả của truyền thông truyền giáo là khả năng xử lý khủng hoảng. Đôi khi có những sự kiện không dự định trước và không ngờ trước, chúng tác động đến Hội Thánh, hoạt động và hình ảnh của Hội Thánh tới mức trở thành một đe doạ đặc biệt đối với các quan tâm mục vụ. Các vụ tai tiếng có thực hay tưởng tượng thường bị giới truyền thông để ý và đôi khi thổi phồng quá đáng. Chúng làm cho các tín hữu cảm thấy hoang mang và tạo một hình ảnh tiêu cực ra bên ngoài. Phải xử lý các tình huống này ra sao để tránh những thiệt hại không cần thiết và trả lại sự công bằng?

Văn phòng Truyền thông Xã hội của FABC đã tổ chức hai khoá hội thảo về xử lý khủng hoảng cho các giám mục và các nhân viên của các HĐGM vào năm 1999 (BISCOM I, 1) và năm 2002 (Hội Nghị Giám Mục). Các nhận định và hướng dẫn sau đây chủ yếu được trích từ một bài tham luận của nhà báo giàu kinh nghiệm, Ông Allwyn Fernandes, thuộc công ty R&P Management Communications, Mumbai, Ấn Độ.

1.    Cho dù có những sự thận trọng tối đa, một khủng hoảng vẫn có thể xảy đến một cách bất ngờ. Vì vậy có chuẩn bị trước để đối phó với nó là điều quan trọng. Bằng cách này người ta có thể hành động và phản ứng nhanh, là yếu tố rất quan trọng bởi vì vấn đề càng để lâu thì chọn lựa càng ít và cái giá phải trả càng cao. Vì vậy cần phải thành lập trước một Êkíp Xử lý Khủng hoảng (CMT=Crisis Management Team) để dự phòng mọi bất trắc. Thành viên của êkíp này không chỉ là những người bạn có thể tin tưởng, nhưng còn phải là những người có đầu óc phê bình sắc bén để dựa vào kinh nghiệm và phán đoán của họ bạn có thể có những quyết định đúng đắn lúc đang gặp áp lực. Họ phải là những người có hiểu biết và khả năng xử lý khéo léo để bạn dựa vào, chứ không phải là những người dựa vào bạn. Êkíp này phải xác định được các vấn đề, các điểm yếu và các trình tự của đề án. Phải tìm và đào tạo một người phát ngôn cho mục đích này. Sự chuẩn bị tâm lý (‘nghĩ cái không thể nghĩ’) và các kế hoạch soạn trước với các trách nhiệm đuợc phân phối rõ ràng là điều rất quan trọng. Êkíp phải gặp nhau đều đặn để kiểm điểm công việc và huấn luyện thêm.

2.    Xác định các vấn đề sớm bao có thể; tìm các chìa khoá tháo gỡ, các tin đồn, các xuyên tạc. ‘Đừng giết thông điệp vì bạn không thích người đưa tin!’ Hãy tiếp xúc với những người có thể dọi chút ánh sáng cho vấn đề và nhờ đó hành động nhanh để ngăn chặn vấn đề ngay ở mức độ ấy. Trong tất cả chuyện này, hãy nhận ra môi trường thay đổi hôm nay, trong đó người ta ý thức nhiều hơn về quyền lợi của họ, các phương tiện truyền thông trở nên ‘tọc mạch’ hơn, và môi trường chính trị-xã hội có thể không có lợi cho Kitô giáo hay Hội Thánh. Thêm vào đó còn có cuộc cách mạng truyền thông làm cho mọi sự có ở mọi nơi cho mọi người nhờ Internet.

3.    Một khủng hoảng thường được bộc lộ bằng một hay nhiều diễn biến sau đây:

·         Chuỗi các sự kiện xảy đến dồn dập

·         Các phát triển đột ngột, ngạc nhiên

·         Hoạt động bình thường bị gián đoạn

·         Thông tin không đầy đủ

·         Mất kiểm soát

·         Dò xét chi li - trong nội bộ và bên ngoài

·         Tâm trạng bị bao vây

·         Hốt hoảng

·         Bạn rút vào thinh lặng

4.    Khi xử lý khủng hoảng, hãy xét các bước sau đây:

·      Kích hoạt Êkíp Xử lý Khủng hoảng (CMT); mỗi thành viên được giao một công tác chuyên biệt, về pháp lý, y tế, xã hội, chính trị; thu thập các tư liệu pháp lý có giá trị. Triển khai dòng thông tin: thông tin vào, thông tin ra và lưu ý đến các nhu cầu truyền thông...

·      Truyền thông một cách thực tế, nhanh và đáng tin: nếu bạn đúng > truyền thông, nếu bạn sai > nhận sai lầm và xin lỗi, hứa điều tra/ hành động rồi tiến tới. Người ta có thể tỏ ra hết sức dễ dàng tha thứ... nhưng với điều kiện việc truyền thông của bạn đúng sự thật và đúng lúc!

·      Cụ thể hoá các điểm hành động: sửa sai vấn đề, kiểm soát tình hình, giới hạn ảnh hưởng tiêu cực, sửa chữa những thiệt hại gây ra. Tỏ sự quan tâm, thông cảm bằng cách diễn tả mối quan tâm nhưng không nhận trách nhiệm về phía mình và hãy tỏ ra đầy tình người bởi vì trong khủng hoảng các cảm xúc thường lấn lướt, lý trí bị lép vế.

·      Hãy truyền thông để các cảm tình viên và các giới thẩm quyền biết thông tin, ngăn ngừa thông tin xuyên tạc, tìm kiếm liên minh, tạo sự hỗ trợ và quan tâm và chứng tỏ Giáo Hội đang làm đúng vì lợi ích công cộng. Trong tất cả chuyện này, hãy tự hỏi: Ai là công chúng của tôi? Dùng ngôn ngữ nào để truyền thông một cách hiệu quả thông điệp của tôi?

·      Đưa ra một Tuyên bố tạm để sử dụng trước khi bạn sẵn sàng để có một tuyên bố chính thức hay đưa ra bản tin chính thức. Một tuyên bố tạm phản ánh lập trường của Hội Thánh và có thể nói lên sự đau buồn của cộng đoàn, tìm kiếm sự ủng hộ của những người thành tâm thiện chí... Chớ hùa theo cách định nghĩa, cách hiểu và quan điểm của giới truyền thông về vấn đề này, nhưng phải định nghĩa lại theo cách nhìn của Hội Thánh: “Mục tiêu chủ đạo của Hội Thánh là giáo dục và phát huy sức mạnh của người nghèo. Đây là cam kết nền tảng của chúng tôi. Vì vậy, khi chúng tôi nghe đồn rằng...” hay “Hội Thánh cam kết bảo đảm rằng mọi người thuộc mọi tín ngưỡng đều được đối xử với lòng kính trọng và phẩm giá trong các tổ chức của chúng tôi. Vì vậy, chúng tôi đã bắt đầu cho điều tra về vụ việc đã xảy ra...”.

 Đây là một vài ví dụ về các tuyên bố tạm

A.  “Giới truyền thông đã yêu cầu chúng tôi cho biết phản ứng của chúng tôi trước các tin họ nhận được về một luật ngăn cấm việc trở lại đạo do cưỡng bức và lừa đảo. Chúng tôi chỉ có thể bình luận sau khi đã nhận được tin tức và nghiên cứu đầy đủ cùng với ban pháp lý của chúng tôi. Trong khi chờ đợi, Hội Thánh muốn nhấn mạnh niềm tin của mình - đó là việc trở lại đạo do bị cưỡng bức hay lừa đảo thì hoàn toàn không phải là trở lại đạo. Hội Thánh Công giáo luôn chống lại những hành vi như thế. Chúng tôi muốn quý vị lưu ý tới lời tuyên bố của Công đồng Vatican II ngay từ năm 1963... và một lời tuyên bố của Hội đồng Giám mục...”.

B. Tuyên bố của TGM Nicholas Chia trước giới báo chí tại Singapore (9-4-2003) về vụ Lm. J.K. bị bắt và buộc tội.

“Chúng tôi rất sững sờ và đau buồn trước sự việc đã xảy ra. Tuy nhiên, vì vụ việc còn chưa ngã ngũ, chúng tôi không thể bình luận gì về các lời cáo buộc. Chúng tôi để cho pháp luật thi hành phận sự.

Chúng tôi không biết rõ hoàn cảnh của vụ chuyển tiền hay lý do tại sao Cha K. đã thực hiện vụ chuyển tiền đó. Trước khi các cuộc điều tra được hoàn tất để làm rõ mọi chi tiết, chúng tôi không thể bình luận gì về việc làm thế nào đương sự đã có thể chuyển một lượng tiền lớn đến thế.

Các biện pháp hiện hành tại địa phương qui định rằng mọi giáo xứ phải nộp bản sao kê các hoá đơn và phiếu thanh toán hằng tháng, các bản sao kê của ngân hàng và bản cân đối ngân hàng cho Phòng Tài chính để kiểm tra. Các chỗ không rõ ràng của các giáo xứ đều được phát hiện ngay lập tức.

Tuy nhiên, chúng tôi sẽ rà soát lại hệ thống kế toán của chúng tôi với sự trợ giúp của các chuyên gia tư vấn. Nếu có chỗ nào khiếm khuyết trong hệ thống hiện hành, chúng tôi sẽ có các biện pháp sửa sai.

Nếu Lm. K. bị kết tội, ông sẽ không còn có thể giữ trách nhiệm của một Cha Xứ nữa. Trong khi chờ đợi, ông sẽ được đình chỉ công tác cho tới khi toà ra phán quyết cuối cùng”. 

·      Các câu hỏi được chờ đợi là: Đã xảy ra điều gì? Có gì sai? Tại sao? Ai có lỗi? Chuyện gì đang xảy ra bây giờ? Bạn đã có hành động gì? Tiếp theo sẽ là gì? Khi trả lời các câu hỏi này, phải luôn luôn luôn phản ánh lập trường của Hội Thánh.

Dưới đây là một số “Quy tắc nên làm và KHÔNG nên làm” mà bạn cần chú ý:

Nếu bạn bị cáo buộc có sai phạm:

NÊN:

·      Chia sẻ và giải quyết mối quan tâm làm bạn tỏ ra có tình người

·      Nhấn mạnh hành động bạn làm

·      Tìm sự nâng đỡ của những người có thiện chí

KHÔNG NÊN:

·      Nhận mình có lỗi hay chểnh mảng;

·      Vội kết luận, nhưng phải cảnh giác khi qui gán lỗi lầm hay chểnh mảng.

- Nếu bạn là nạn nhân:

NÊN:

·      Nhớ rằng người ta thường có khuynh hướng đứng về phe nạn nhân

·      Nhấn mạnh rằng bạn đang làm việc với những người đúng đắn để kiểm soát tình hình

·      Theo dõi sát - tìm cơ hội để nắm thông tin về vụ việc mà không tạo thêm căng thẳng;

KHÔNG NÊN:

·      Tạo ấn tượng rằng bạn đang lợi dụng tình hình

- Khi trả lời các câu hỏi khó chịu:

·      Giữ thái độ tích cực

·      Tránh nói: Không, Không bao giờ, Không có gì, Không một ai

·      Tránh nói: “Đây là chuyện riêng” hay nói “Miễn bình luận” hay phát biểu ‘ý kiến cá nhân’...

·      Bác bỏ dư luận sai lạc bằng các thông điệp chủ đạo của bạn

·      Cảnh giác và mau sửa chữa lỗi lầm rồi đi ngay sang thông điệp chủ đạo của bạn

·      Dùng các ‘kiểu nói chuyển đề’ như:

“Tôi xin đưa sự việc vào đúng bối cảnh...”

“Để đưa sự việc vào đúng bối cảnh, chúng ta cần nói về...”

“Đây không phải lĩnh vực chuyên môn của tôi, nhưng điều tôi có thể khẳng định với bạn là...”

“Điều tôi có thể xác nhận với bạn lúc này là...”

“Điều thực sự quan trọng chúng ta cần nhớ là...”

“Điểm tôi muốn nhấn mạnh là...”

“Điều mà công chúng muốn biết là...”

“Đây là một điểm quan trọng bởi vì...”

“Tôi chỉ muốn thêm một câu là...”

“Đó là điều hay, nhưng một điều cũng quan trọng không kém là…”

“Vâng, nhưng chúng ta hãy xét điểm này...” (Đổi tiêu cực thành tích cực!)

Trả lời các câu hỏi khó chịu phải luôn luôn phản ánh sự quan tâm và quyết tâm tìm ra nguyên nhân của tình hình.

👉 (đọc tiếp các chương tiếp theo tại đây)